Το ψωμί των Κυπρίων: καθημερινός βίος και παράδοση

Το σχέδιο μαθήματος με τίτλο «Το ψωμί των Κυπρίων: καθημερινός βίος και παράδοση» εστιάζει στο ψωμί ως βάση της παραδοσιακής διατροφής και ως θεμελιώδες πολιτισμικό στοιχείο, στο παρελθόν και το παρόν. Το μάθημα έχει σχεδιαστεί σε τέσσερις θεματικές ενότητες με σκοπό ο εκπαιδευτικός να κτίσει σταδιακά πάνω στις ήδη υπάρχουσες γνώσεις και εμπειρίες των μαθητών/τριών που αφορούν το ψωμί ως καθημερινό εδώδιμο είδος και ως πολιτισμικό αγαθό, ξεκινώντας από τα βιώματά τους και καταλήγοντας στην κατάκτηση καινούριων γνώσεων.
Στην πρώτη ενότητα δίνεται το έναυσμα για την έναρξη μίας ιδεοθύελλας/συζήτησης κατά την οποία οι μαθητές/τριες συνειδητοποιούν τη θέση του ψωμιού στην καθημερινή τους διατροφή και επιχειρούν να προσδιορίσουν γιατί το ψωμί αποτελεί διαχρονικά βασικό διατροφικό στοιχείο και συγκαταλέγεται στα προϊόντα που αποτελούν τη βάση της Πυραμίδας Μεσογειακής Διατροφής. Στη συνέχεια αναγνωρίζουν τα διάφορα είδη ψωμιού που υπάρχουν διαθέσιμα σήμερα και καλούνται να αντιληφθούν ποιο είναι το στοιχείο αυτό που καθορίζει τις διαφορές ανάμεσα στα επί μέρους είδη. Παράλληλα τους δίδεται η ευκαιρία να περιλάβουν στη διαδικασία της μάθησης τις αισθήσεις τους, τη γεύση και την αφή, συνδέοντας τα διάφορα είδη ψωμιού και τις συνταγές παρασκευής τους με το αντίστοιχο είδος αλευριού και ποικιλία δημητριακού.
Έχοντας καταλήξει στη βάση της διαδικασίας παρασκευής του ψωμιού, δηλαδή στην καλλιέργεια των σιτηρών, οι μαθητές/τριες ανακαλύπτουν στη δεύτερη ενότητα μέσα από την παρατήρηση φωτογραφιών και εικόνων τα διάφορα στάδια της καλλιέργειας των δημητριακών στο παρόν και συγκρίνουν τη διαδικασία πριν και μετά την εκβιομηχανοποίηση. Ακολούθως συνδέουν μέσα από ένα ομαδικό παιχνίδι τις παραδοσιακές μεθόδους καλλιέργειας και τα διάφορα στάδια παρασκευής του ψωμιού με τα αντίστοιχα παραδοσιακά εργαλεία. Στα πλαίσια του παιχνιδιού τους δίδονται αποσπάσματα από ποιήματα και αφηγήσεις στην κυπριακή διάλεκτο τα οποία πρέπει επίσης να αντιστοιχήσουν σε κάποιο από τα στάδια παρασκευής.
Στην τρίτη ενότητα οι μαθητές/τριες εντοπίζουν μέσα από ιδεοθύελλα σε ποιες εκφάνσεις του κύκλου της ζωής και σε ποιες θρησκευτικές ή άλλες γιορτές, το ψωμί και τα ζυμώματα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι. Στη συνέχεια ανατίθεται σε κάθε ομάδα μία μικρή θεματική έρευνα με επίκεντρο το ψωμί σε σχέση με θρησκευτικές ή άλλες τελετές όπως γάμος, κηδεία/μνημόσυνο, γέννηση, Χριστούγεννα, Πάσχα, το οποίο ολοκληρώνεται και παρουσιάζεται στην τάξη.
Τέλος, το μάθημα ολοκληρώνεται με μία θεματική εξόρμηση και μελέτη πεδίου στις εγκαταστάσεις ενός σύγχρονου αρτοποιείου ή αλευρόμυλου όπου οι μαθητές/τριες έχουν την ευκαιρία να περιηγηθούν στις εκσυγχρονισμένες εγκαταστάσεις των εν λόγω επιχειρήσεων, να παρατηρήσουν και να καταγράψουν στοιχεία και να προβούν σε συμπεράσματα για το ψωμί και την παρασκευή του.

Δημιουργός: Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής - Νατάσα Χαραλάμπους