Από τον αμπελώνα στο τραπέζι μας

Το σχέδιο μαθήματος με τίτλο «Από τον αμπελώνα στο τραπέζι μας» επικεντρώνεται στο αμπέλι, τον καρπό του το σταφύλι και τα παράγωγά του. Το αμπέλι είναι ένα είδος το οποίο καλλιεργείται στο νησί εδώ και χιλιάδες χρόνια και αποτελεί θεμελιώδες πολιτισμικό στοιχείο της κυπριακής παραδοσιακής κληρονομιάς, ενώ παράλληλα συνιστά διαχρονικό πυλώνα της εγχώριας οικονομίας. Το μάθημα έχει σχεδιαστεί στη βάση τεσσάρων θεματικών ενοτήτων ώστε να καλυφθεί ένα μεγάλο μέρος του ευρύτερου αυτού θέματος, κτίζοντας σταδιακά στις ήδη υπάρχουσες γνώσεις, τα βιώματα και τις εμπειρίες των μαθητών/τριών και καταλήγοντας στην κατάκτηση καινούριων γνώσεων.
Στην πρώτη ενότητα οι μαθητές/τριες γνωρίζουν το αμπέλι ως φυτό, καταγράφουν τα βασικά χαρακτηριστικά του και μαθαίνουν πώς να αναγνωρίζουν έναν αμπελώνα. Παράλληλα παροτρύνονται να ανακαλέσουν στο μυαλό τους διάφορες εικόνες από τη φρουταρία, τη λαϊκή αγορά ή την υπεραγορά, ώστε να συνειδητοποιήσουν την ύπαρξη των διαφόρων ποικιλιών σταφυλιού και να καταγράψουν τις διαφορές. Στη συνέχεια ανακαλύπτουν σε ποια μέρη της Κύπρου καλλιεργούνται οι αμπελώνες και μελετώντας έναν υψομετρικό χάρτη του νησιού αναζητούν τους λόγους που τα αμπέλια ευδοκιμούν στις συγκεκριμένες περιοχές. Στο τέλος της πρώτης ενότητας οι μαθητές αντιλαμβάνονται μέσα από το παιχνίδι του «δημοσιογράφου» τα οφέλη της αμπελοκαλλιέργειας για τις αγροτικές περιοχές και για τη χώρα γενικότερα.
Η δεύτερη ενότητα εστιάζει στην καλλιέργεια του αμπελιού. Οι μαθητές/τριες γνωρίζουν τα διάφορα στάδια της παραδοσιακής αμπελοκαλλιέργειας, όπως την προετοιμασία του εδάφους, το φύτεμα, το κλάδεμα και την περιποίηση των φυτών, τον τρύγο και τη μεταφορά των σταφυλιών στο χώρο επεξεργασίας τους, αλλά και τη δημιουργία του μούστου. Η κάθε ομάδα αναλαμβάνει ένα από τα στάδια της αμπελοκαλλιέργειας, μελετά το σχετικό υλικό το οποίο δίνεται από τον εκπαιδευτικό, το δραματοποιεί και το παρουσιάζει στην τάξη.
Η τρίτη ενότητα επικεντρώνεται σε ένα από τα βασικότερα παράγωγα του σταφυλιού, το κρασί. Οι μαθητές/τριες εισάγονται στη διαδικασία της ζύμωσης του κρασιού, ενώ μέσα από ένα εκτενές βίντεο γνωρίζουν τα στάδια οινοποίησης που ακολουθούνται στις εγκαταστάσεις ενός σύγχρονου οινοποιείου. Προβληματίζονται και συγκρίνουν τις παραδοσιακές και σύγχρονες μεθόδους οινοποίησης. Μέσα από μία σειρά εικόνων και φωτογραφιών γνωρίζουν τη διαχρονική σημασία της παρασκευής κρασιού στην Κύπρο, από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα, ενώ ένα απόσπασμα γνωστής ταινίας εισάγει τους/τις μαθητές/τριες στη γευσιγνωσία του κρασιού και στους παράγοντες που επηρεάζουν τη μυρωδιά και τη γεύση του. Στο τέλος της ενότητας οι μαθητές/τριες γνωρίζουν τον μύθο του Ικάριου και μαθαίνουν για τις συνέπειες κατανάλωσης αλκοόλ.
Η τέταρτη ενότητα επικεντρώνεται στα παράγωγα προϊόντα του σταφυλιού τα οποία παρουσιάζουν οι ίδιοι οι μαθητές/τριες ανά δυάδες στην τάξη σε σύντομες παρουσιάσεις διαφόρων τύπων. Το μάθημα ολοκληρώνεται με γευσιγνωσία παραδοσιακών προϊόντων τα οποία σχετίζονται με το σταφύλι και τα παράγωγά του.

Δημιουργός: Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής - Νατάσα Χαραλάμπους