ΣΕΙΡΑ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ: 100-103. Ταξίδι στη Γαλλία, στο Μονακό, στο Λουξεμβούργο και στο Βέλγιο

του Δρ Δημητρίου Κουτάντου – Εκπαιδευτικού, Διδάκτορα Ειδικής Αγωγής

Η Δρ Isabella Carreau και η Δρ Camille Bouisson δίνουν έμφαση στις λαϊκές επαναστάσεις που οδήγησαν στη «Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου» με το τρίπτυχο «liberté», «égalité», «fraternité» («ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη»). Οι αρχές της Γαλλικής Επανάστασης του 1789 εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά στις ΗΠΑ και επέστρεψαν εφαρμοσμένες στην Ευρώπη. Αντίθετα στην εκπαίδευση το κοσμικό (laique), υποχρεωτικό και δωρεάν δημόσιο σχολείο («l’école républicaine»), ιδρύθηκε το 1880 στη Γαλλία και υιοθετήθηκε από τη Μεγάλη Βρετανία και τις ΗΠΑ. Στο μωσαϊκό των 57 εθνοτήτων της παριζιάνικης γειτονιά τους τα ανθρώπινα δικαιώματα βάλλονται από την ομοιόμορφη τάση της αμερικανοποίησης του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Στο Μονακό επισκεφτήκαμε το Ωκεανογραφικό Μουσείο, πολλά χρόνια υπό τη διεύθυνση του Ζακ Κουστώ. Στο Λουξεμβούργο και στο Βέλγιο ζήσαμε την συμβίωση των πολυγλωσσικών, πολυπολιτισμικών εκπαιδευτικών και κοινωνικών πλαισίων, με την ιδιαίτερα ενεργή παρουσία στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.

100. Ταξίδι στη Γαλλία, των λαϊκών επαναστάσεων για τα «Δικαιώματα του Ανθρώπου»!

«ΑΓΡΥΠΝΗΣΑ/ Αγρύπνησα, υπηρέτησα, έκαμα ό,τι μπορούσα,/ Κι είδα πως είχε ο πόνος μου συχνά μια πληρωμή:/ Περίγελο. Με μάτιασε το μίσος, και απορούσα,/ γιατί πολύ και υπέφερα και δούλεψα πολύ» (Victor Hugo, μετάφραση Κωστή Παλαμά).

Συνέντευξη με τη Δρ Camille Bouisson, εκπαιδευτικό και βιολόγο

Γαλλία

Κατάγομαι από την Τουλούζ που έχει πρόσβαση στη Μεσόγειο, στον Ατλαντικό και στα Πυρηναία. Στα Πυρηναία υπάρχουν προϊστορικά σπήλαια με περισσότερο γνωστό το Σπήλαιο Μουρ. Όταν πήγα στο Μετροπόλιταν Μουσείο της Νέας Υόρκης και είδα μια προϊστορική αναπαράσταση από αυτό το σπήλαιο ήταν μια συγκινητική στιγμή για μένα. Στις απεικονίσεις υπήρχαν ανθρώπινα χέρια, απομιμήσεις αλόγων και ένα είδος ελεφάντων. Αυτό που μου έχει μείνει από την γαλλική ιστορία είναι οι επιδρομές, οι επιδρομές των Ρωμαίων, των Βίκινγκς, των Γαλατών, των Αράβων, όλοι τους έκαναν επιδρομές. Σημαντική ήταν και η παρουσία του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΔ’ ο οποίος για πρώτη φορά αγκάλιασε τους ικανούς των κατώτερων τάξεων παρά τους ευγενείς, θυμάμαι την υποταγή της θρησκείας στο βασιλιά, τη Zan Dak ή Λεπισέλ η οποία τα χρόνια της φεουδαρχίας ενέπνευσε την γαλλική αντίσταση ενάντια στην επίθεση των Άγγλων. Ήταν μια απλή, φτωχή αγρότισσα που πολέμησε στην πρώτη γραμμή και έγινε το σύμβολο της επανάστασης. Προσποιήθηκε ότι ήταν ένα αγόρι για να πολεμήσει, μετά τον πόλεμο ανακάλυψαν ότι ήταν γυναίκα και την έκαψαν ζωντανή.

Για εμάς τους Γάλλους, αλλά νομίζω και για όλους τους ανθρώπους, είναι ξεχωριστή η λαϊκή επανάσταση του 1789 που οδήγησε στην κατάργηση του θρόνου και στη «Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου». Η 14η Ιουλίου, ημέρα που έπεσε η Βαστίλη η φοβερή φυλακή όπου φυλακίζονταν όλοι όσοι ήταν δυσαρεστημένοι με το θρόνο ή δεν είχαν να πληρώσουν τους φόρους, είναι η εθνική μας γιορτή. Ο λαός με τις προκηρύξεις των διανοούμενων, όπως του Ρουσσώ, του Μολιέρου και του Βολτέρου κήρυξαν τη γαλλική επανάσταση. Έγραψαν για τη φτώχεια και τη μιζέρια που υπήρχε στο λαό και για την ανοησία που υπήρχε στα βασιλικά ανάκτορα. Ήταν μια από τις πρωτοπόρες ευρωπαϊκές επαναστάσεις για τα ατομικά ανθρώπινα δικαιώματα. Στο γαλλικό κέρμα των δυο Ευρώ μπορείτε να διαβάσετε το τρίπτυχο της επανάστασης, «liberté», «égalité, «fraternité» («ελευθερία», «ισότητα, «αδελφοσύνη»). Ήταν το τέλος της μοναρχίας και η αναγέννηση της δημοκρατίας από τα χρόνια της αρχαίας Ελλάδας. Οι γειτονικές μοναρχίες φοβήθηκαν μήπως επαναστατήσουν και οι δικοί τους λαοί και μας κήρυξαν πόλεμο. Ο στρατός που σχηματίστηκε, επειδή βασιζόταν στην λαϊκή επιστράτευση και όχι στους εκπαιδευμένους ευγενείς, ονομάστηκε «ο στρατός των αβράκωτων». Ακολούθησε η μοναρχία του Ναπολέοντα που έχασε τον πόλεμο και η Γαλλία βυθίστηκε ξανά στη μιζέρια. Ο Ναπολέοντας προχώρησε πέρα από τα όρια.

(Ταξίδι στη Γαλλία, Βίντεο διάρκειας 7’ λεπτών): Παλαιολιθικό Σπήλαιο Λασκώ/Lascaux 15.000 π.Χ., 3.000 προϊστορικές πέτρες στο Καρνάκ/Carnac 4.500 π.Χ., Η Αρένα της Νιμ 70 μ.Χ., Η Γέφυρα με το αρχαίο υδραγωγείο του Γκαρ 1ος αιώνας μ.Χ., Ο Καθεδρικός Ναός της Σαρτρ/Chartres 1260, Μον Σαιν Μισέλ στη Νορμανδία, Μουσείο Λούβρου, Από την αναγεννησιακή Μόνα Λίζα… στο βιομηχανικό Πύργο του Άιφελ, 18 χρόνια πριν, στο πρώτο ‘γαλλικό’ ταξίδι

Η Γαλλία σήμερα

Ένας Γάλλος και μια Γαλλίδα είναι περήφανοι για τις αξίες που πηγάζουν από το παρελθόν μας και παραμένουν ενεργές έως σήμερα. Δόθηκε νόημα στις λέξεις, το Παρίσι άλλωστε ονομάζεται η πόλη του φωτός και του πολιτισμού. Όμως υπάρχουν έντονες κοινωνικές ανισότητες και πολλοί άστεγοι. Το σύστημα πρόνοιας είναι ανεπτυγμένο αλλά υπάρχει υψηλή φορολόγηση για την οργάνωσή του. Με ενοχλεί αυτό που γίνεται στις τελευταίες εκλογές. Από το 2002 και μετά συχνά μένουμε με το στόμα ανοιχτό (!), σε εκείνες τις προεδρικές εκλογές, ο πρωθυπουργός Lionel Jospin, δεν μπόρεσε να περάσει στο δεύτερο γύρο, συγκέντρωσε μόνο το 15% των ψηφοφόρων. Στο δεύτερο γύρο προκρίθηκε η ακροδεξιά του Jean-Marie Le Pen με ποσοστό 17,2%. Αυτός ο πολιτικός και ότι εξέφραζε ήταν ρατσισμός, ήθελε να επαναφέρει τη θανατική ποινή, είπε ότι τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο δεν υπήρξαν ποτέ, κατηγορήθηκε και μπήκε φυλακή γιατί γρονθοκόπησε μια γυναίκα σε μια περιοδεία του, ήταν βίαιος, είχε διασυνδέσεις με τους Νεοναζί. Ήθελε, όπως και η κόρη του που έχει αναλάβει, η Γαλλία να ανήκει μόνο στους λευκούς χωρίς κανένα ξένο, θέλουν να αποχωρήσουμε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ευρώ. Με όλα αυτά που λένε τρομάζω όταν συγκεντρώνουν τόσο υψηλά ποσοστά, θα μας φέρουν πίσω. Η οικονομία της Γαλλίας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην αγροτική παραγωγή σε αντίθεση με άλλες περισσότερο βιομηχανοποιημένες χώρες και ίσως η ευρωπαϊκή αγροτική πολιτική τρομάζει πολλούς ανθρώπους.

Ιστορικά η εκπαίδευσή μας συνδέεται με τον Καρλομάγνο που ζήτησε όλα τα παιδιά να παρακολουθήσουν ένα σχολείο. Οι γονείς δούλευαν στα χωράφια και θέλησε να δώσει στα παιδιά απασχόληση και μόρφωση. Ουσιαστικά όμως ήταν ο Υπουργός Jules Ferry το 1880 που ίδρυσε το κοσμικό (laique), υποχρεωτικό, δωρεάν για όλα τα παιδιά δημόσιο σχολείο («l’école républicaine»). Στη συνέχεια αυτές οι βασικές εκπαιδευτικές αρχές υιοθετήθηκαν από τη Μεγάλη Βρετανία και τις ΗΠΑ. Στα μαθητικά μου χρόνια διασκέδαζα, τα θυμάμαι πολύ ζωντανά. Σήμερα τα πράγματα δεν είναι τόσο εύκολα, υπάρχει έντονη βία! Πολλοί μαθητές δε σέβονται τους εκπαιδευτικούς και αυτό δεν συμβαίνει μόνο στις μεγάλες πόλεις αλλά και στην ύπαιθρο. Δεν ακούν τους σχολικούς κανόνες. Βλέπεις πεντάχρονα παιδιά και σου κάνουν ερωτήσεις που εγώ δεν γνώριζα όταν ήμουν δέκα χρονών. Όμως δυστυχώς δεν έχουν κάποιον να τις απαντήσει, κανείς δεν έχει χρόνο να τις απαντήσει, ούτε οι εκπαιδευτικοί, ούτε οι γονείς, ούτε οι φίλοι τους.

Στη Γαλλία θεωρούμαστε «εγκυκλοπαιδιστές», υπάρχει μια ευρεία εγκυκλοπαιδική μόρφωση, ακόμη και αν σπουδάζεις επιστήμες μαθαίνεις ιστορία και κοινωνικές επιστήμες. Στην Αγγλία η γνώση περιορίζεται και εξειδικεύεται αλλά χάνει αρκετά στο δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα της. Λόγω της γενικής μας παιδείας τα μικρά παιδιά στις πρώτες τάξεις του δημοτικού έχουν ένα ή δυο δασκάλους (Maitresse) που διδάσκουν όλα τα μαθήματα, δεν εξειδικεύονται. Οι μαθητές μπορούν να αποφοιτήσουν από το λύκειο με ένα γενικό απολυτήριο (général) ή να επιλέξουν ανάμεσα σε τρεις κατευθύνσεις: (α) την επιστημονική (série scientifique) με έμφαση στις φυσικές επιστήμες και τα μαθηματικά, (β) την οικονομικοκοινωνική (série économique et sociale) για την οικονομία, τις κοινωνικές επιστήμες, την ιστορία-γεωγραφία και (γ) την λογοτεχνία (série littéraire) που εστιάζει στη γαλλική γλώσσα, τις ξένες γλώσσες, τη φιλοσοφία και τις τέχνες. Νομίζω ότι η εκπαίδευση είναι ένα κλειδί που ξεκλειδώνει τη δημιουργικότητα και πιστεύω ότι αυτό γίνεται στο γαλλικό εκπαιδευτικό σύστημα.

Συνέντευξη με την Δρ Isabella Carreau, εκπαιδευτικό και ανθρωπολόγο στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης

Ευρωπαϊκός και Γαλλικός πολιτισμός

Ο Ευρωπαϊκός και επομένως και ο Γαλλικός πολιτισμός μας σήμερα έχει πάρει την κατηφόρα! Έχει επηρεαστεί από ένα αμερικανοποιημένο κόσμο όπως στις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες, ενώ και οι αναπτυσσόμενες τον επιθυμούν ή τον ονειρεύονται. Μας κατακλύζουν οι αμερικάνικες ταινίες, ο τρόπος σκέψης και οι κατευθύνσεις τους. Από την άλλη οι πολιτισμικές παραδόσεις ταξιδεύουν και συναντούν η μια την άλλη. Η θρησκεία στη πόλη που ζω, στο Παρίσι, είναι ένα μωσαϊκό, ισλαμισμός, ιουδαϊσμός, καθολικισμός, ορθοδοξία. Μόνο στο τετράγωνο που μένω ζουν άνθρωποι από 57 διαφορετικές χώρες την Κίνα, το Πακιστάν, την Ταϊλάνδη, την Ινδία, την Αμερική, την Αφρική. Σίγουρα σε άλλες περιοχές της Γαλλίας, όπως είναι οι αγροτικές, η ζωή είναι διαφορετική, αλλά και εκεί η ζωή έχει επηρεαστεί από την αμερικάνικη αγροτική πολιτική της μονοκαλλιέργειας και των επιδοτήσεων. Τριάντα χρόνια μετά οι άνθρωποι της γης το βλέπουν, η βιοποικιλότητα έχει εξαφανιστεί ενώ οι πρώτες ενθουσιώδεις σοδειές των χημικών και των φυτοφαρμάκων έχουν μείνει μια ανάμνηση αφήνοντας πίσω τους μια ‘καμένη’ γη. Για το ψυχογράφημά μας θα έλεγα ότι σε γενικές γραμμές οι Γάλλοι είμαστε ατομιστές και δεν ενδιαφερόμαστε πάρα πολύ για τους άλλους. Θέλουμε τα πράγματα να συμβαίνουν εφόσον είναι δίκαια ορισμένα. Μας αρέσει το κρασί και η συζήτηση. Η Γαλλία είναι μια όμορφη χώρα, με πολλά τοπία, βουνά και ωκεανό.

Εκπαίδευση

Έχω σπουδάσει μεσαιωνική ιστορία, ανθρωπολογία και λογοτεχνία. Είχα καλούς δάσκαλους, παθιασμένους ανθρώπους στο διδακτορικό μου. Αυτή τη στιγμή έχω εκπαιδευτική άδεια γιατί πρόσφατα γέννησα. Ως εκπαιδευτικός και ερευνήτρια, έχω πολλά ερωτήματα και λίγες απαντήσεις, και ως μητέρα έχω ακόμη περισσότερα ερωτήματα. Προσπαθώ να αυξήσω την αυτονομία του παιδιού, να μάθει πράγματα που μπορούν να τη βοηθήσουν να αναπτυχθεί και να είναι ανεξάρτητη πριν ακόμη πάει στο σχολείο. Για παράδειγμα το Υπουργείο Παιδείας τώρα ενδιαφέρεται για το θέμα της «ενδοσχολικής βίας» στα σχολεία. Δε συνδέουν όμως αυτό το πρόβλημα με την οικονομική και κοινωνική βία. Θέλουν να συνδέσουν την εργασία με το σχολείο για να δείξουν στα παιδιά από νωρίς την «αγορά». Φοβάμαι ότι προσπαθούν να «εκπαιδεύσουν»  τα παιδιά να είναι οι καλύτεροι εργάτες και καταναλωτές. Εκτός από το Υπουργείο Παιδείας, το Υπουργείο Έρευνας ασχολείται με τα πανεπιστήμια.

Το γαλλικό σχολείο επηρεάζεται από τη συγκεκριμένη περιοχή στην οποία βρίσκεται, αν είναι ιδιωτικό ή δημόσιο. Τα δημόσια σχολεία στα προάστια αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα. Δεν έχουν αρκετούς εκπαιδευτικούς και τόσο καλές αίθουσες όπως είναι στο κέντρο. Με αυτές τις συνθήκες σε κάποια μέρη οι άνθρωποι αναρωτιούνται εάν τα σχολεία θα ανοίξουν τον επόμενο χρόνο. Σίγουρα υπάρχουν καλοί δάσκαλοι και καλά σχολεία, όμως υπάρχει έντονη κοινωνική και φυλετική διάκριση, ανισότητες. Η επίσημη προσέγγιση απέναντι στις μειονότητες είναι αυτή της ενσωμάτωσης. Αυτό σημαίνει ότι το σχολείο «σέβεται» την καταγωγή σου ή τη θρησκεία σου, αλλά ίσως εσύ ως μαθητής ή μαθήτρια δεν το δείχνεις. Η διαφορά δεν γίνεται ανεκτή γιατί το εκπαιδευτικό και το κοινωνικό σύστημα δεν έχει αυτή τη δυνατότητα. Θα πρέπει να είσαι «ίδιος». Δεν πιστεύω στην εκπαίδευση όπως αυτή παρέχεται στα σχολεία. Πιστεύω στην ανάπτυξη του κριτικού πνεύματος των παιδιών και στην ανάπτυξη των κοινωνικών σχέσεων. Πιστεύω στην ελευθερία των παιδιών. Σήμερα οι μαθητές δεν αισθάνονται καλά και ταυτόχρονα πολλοί από αυτούς, στην ηλικία των έντεκα ετών, δεν ξέρουν να διαβάζουν και να γράφουν. Για μένα το βασικό πρόβλημα είναι η μηχανοποιημένη άποψη για τη μάθηση. Τι να πω για το αύριο όταν βλέπω Κόκα Κόλα, McDonalds, πρωταθλητισμό και ναρκωτικά, μιζέρια και θάνατο από την ασιτία; Αν δε βρούμε εναλλακτικές λύσεις αν δεν ορθώσουμε το ανάστημά μας, και πρώτα από όλα στα σχολεία, η κατάσταση θα γίνει πιο δύσκολη.

101. Ταξίδι στο Μονακό, των γιαπωνέζικων κήπων και του Ωκεανογραφικού Μουσείου!

Στο βράχο του Μονακό βρέθηκαν ίχνη από πρωτόγονους πληθυσμούς. Το όνομα «Μονακό» πιθανώς συνδέεται με τη λατρεία του Ηρακλή σε ένα οίκο (ναό), «Ηρακλής Μονόϊκος». Το σύγχρονο όνομα του λιμανιού είναι ο «λιμένας του Ηρακλή». Η περιοχή συνδέθηκε με το πέρασμα των Ρωμαίων, των Φοινίκων, των Καρχηδόνιων, των Σαρακηνών. Ωστόσο η ανεξάρτητη ιστορία του πριγκιπάτου του Μονακό αρχίζει το 1297 όταν τέθηκε υπό την προστασία της γενουατικής οικογένειας των Γκριμάλντι. Το 16^ο-17ο αιώνα πέρασε υπό την προστασία της Ισπανίας και της Γαλλίας αλλά το 1814 δόθηκε ξανά στον Οίκο των Γκριμάλντι.  Το Μονακό με σχεδόν σαράντα χιλιάδες κατοίκους, Μονεγάσκοι και επισκέπτες, είναι το δεύτερο μικρότερο ανεξάρτητο Κράτος παγκοσμίως μετά το Βατικανό. Έχει πολίτευμα Συνταγματικής Μοναρχίας από το 1911, και από το 2002 χρησιμοποιεί το νόμισμα του ευρώ. Είναι γνωστό για την πολυτέλεια αλλά εμείς απολαύσαμε την ομορφιά της φυσικής του θέσης, των θαυμάσιων κήπων μεταξύ των οποίων οι γιαπωνέζικοι και οι εξωτικοί, και βέβαια το Ωκεανογραφικό Μουσείο που ιδρύθηκε το 1910 και ήταν υπό τη διεύθυνση του ωκεανογράφου Ζακ-Υβ Κουστώ την περίοδο 1957-1988.

(Ταξίδι στο Μονακό, Βίντεο διάρκειας 4’ λεπτών): Γιαπωνέζικοι k’ Εξωτικοί Κήποι, Ωκεανογραφικό Μουσείο (1910), Η πόλη του Μόντε Κάρλο, Ο Καθεδρικός του Μονακό (1875)

Τα παιδιά μπορούν να παρακολουθήσουν νηπιαγωγείο από την ηλικία των τριών ετών σε ένα από τα επτά δημόσια νηπιαγωγεία και να συνεχίσουν σε ένα από τα επτά δημόσια δημοτικά, ή σε ιδιωτικά σχολεία. Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση υπάρχουν γενικές, τεχνολογικές, επαγγελματικές κατευθύνσεις. Με σύμβαση τα προγράμματα διδασκαλίας καθορίζονται και ελέγχονται από τη γαλλική  περιφερειακή εκπαιδευτική αρχή της Νίκαιας. Τα μαθήματα διδάσκονται στα γαλλικά, ορισμένα σχολεία έχουν τμήμα ξένων γλωσσών για τους μη γαλλόφωνους μαθητές. Η ποιότητα της διδασκαλίας βασίζεται στις μικρές τάξεις, τον αθλητισμό, τη διδασκαλία των ξένων γλωσσών και τις πολλαπλές διαθέσιμες επιλογές για τους μαθητές ανάλογα με τις ανάγκες και τις δεξιότητές τους. Ιδιαίτερες πτυχές της εκπαίδευσης του Μονακό περιλαμβάνουν, τη διδασκαλία των αγγλικών από την ηλικία των τριών ετών, τη θρησκευτική διδασκαλία μετά από γονική συναίνεση και τη διδασκαλία της ιστορίας του Μονακό.

102. Ταξίδι στο Λουξεμβούργο, της ευρωπαϊκής παρουσίας και της πολυγλωσσίας!

Λόγω της στρατηγικής του θέσης, από τους ρωμαϊκούς χρόνους το Λουξεμβούργο ήταν παρόν στις ευρωπαϊκές εξελίξεις και σιγά σιγά απέκτησε μια πολύγλωσση κοινωνία. Η ονομασία του σχετίζεται με το φρούριο Lëtzebuerg που έχτισαν οι Ρωμαίοι που στην τοπική λουξεμβουργιανή γλώσσα σημαίνει «το τελευταίο κάστρο της περιοχής των Αρδεννών». Για πολλούς αιώνες το διεκδικούσαν Βουργουνδοί, Ισπανοί, Γάλλοι, Αυστριακοί, Γερμανοί, Δανοί και Πρώσοι. Το 1839 έγινε ανεξάρτητο κράτος. Συγκυριακά σε σχέση με την ονομασία του κράτους, το 1944 στην περιοχή των Αρδεννών έγινε η τελευταία μεγάλη επίθεση του Γ΄ Ράιχ στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που στόχευε στην διακοπή του εφοδιασμού των Συμμάχων και στον πιθανό διαχωρισμό των Αμερικανικών και Αγγλικών δυνάμεων στο Δυτικό Μέτωπο. Είχε ως κατάληξή την απώλεια 100.000 Γερμανών στρατιωτών και τη υποχώρηση τους στα ενδότερα των συνόρων τους, αφήνοντας πλέον τη δυνατότητα εκτέλεσης αμυντικών μόνον επιχειρήσεων ως τη συνθηκολόγηση της Γερμανίας. Το Λουξεμβούργο υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (Ευρωπαϊκής Ένωσης) και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και μετά το Στρασβούργο και τις Βρυξέλλες θεωρείται μία από τις επίσημες πρωτεύουσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το εθνικό μότο της χώρας είναι «Mir woelle bleive wat mer sin» δηλαδή «Θέλουμε να παραμείνουμε όπως είμαστε».

(Ταξίδι στο Λουξεμβούργο, Βίντεο διάρκειας 5’ λεπτών): 112 χιλιόμετρα για περπάτημα στο Mullerthal, Εθνικό Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης, 3 πόλεις: Echternach η αρχαιότερη, Vianden του κάστρου, Λουξεμβούργο η πρωτεύουσα

Η πολυγλωσσία είναι το χαρακτηριστικό του δημόσιου δωρεάν εκπαιδευτικού συστήματος και της λουξεμβουργιανής κοινωνίας. Η οργάνωση της βασικής εκπαίδευσης γίνεται σε τέσσερις κύκλους, ο πρώτος για παιδιά ηλικίας 3-5 ετών, ο δεύτερος 6-7, ο τρίτος 8-9 και ο τέταρτος 10-11. Στην προσχολική ηλικία χρησιμοποιείται η μητρική λουξεμβουργιανή γλώσσα. Από την ηλικία των έξι διδάσκονται να διαβάζουν και να γράφουν στη γερμανική γλώσσα. Από τον επόμενο χρόνο εισάγεται και η γαλλική γλώσσα. Η δευτεροβάθμια διαρκεί 6-7 χρόνια με βάση ένα κλασικό σύστημα σφαιρικής μόρφωσης στο οποίο χρησιμοποιείται η γαλλική γλώσσα (ή επιλέγουν άλλες γλώσσες) και ένα τεχνικό σύστημα στο οποίο χρησιμοποιείται η γερμανική γλώσσα με πρόσβαση στις πανεπιστημιακές σπουδές. Ο αριθμός των ωρών ανά εβδομάδα που αφιερώνεται στη διδασκαλία των ξένων γλωσσών σε όλα τα επίπεδα της σχολικής ζωής είναι υψηλό, το 50% του διδακτικού χρόνου. Όμως σε μεγάλο βαθμό μέσα στις λέξεις και στις γλώσσες δεν βρίσκονται οι αξίες, η ιστορία, οι πολιτισμοί και οι επιστήμες; Το  παλαιότερο Λύκειο/Lycée είναι το Athénée de Luxembourg που ιδρύθηκε το 1603 ως το Κολέγιο των Ιησουιτών (Collège des Jesuites). Από τότε οι αλλαγές που γίνονταν στο εκπαιδευτικό ίδρυμα ταυτίζονταν με τις δραματικές συγκυρίες που ζούσε η χώρα, εκπαιδευτικές, εθνικές, γεωγραφικές, πολεμικές, θρησκευτικές.

103. Ταξίδι στο Βέλγιο, το τριεθνές των γλωσσών και των κοινοτήτων!

Το Βασίλειο του Βελγίου είναι γλωσσικά και πολιτιστικά διαιρεμένο, η ολλανδική γλώσσα (ανεπίσημα φλαμανδική) ομιλείται στα βόρεια, η γαλλική στα νότια, και στα ανατολικά υπάρχει μια επισήμως αναγνωρισμένη μειονότητα γερμανόφωνων. Η ονομασία του οφείλεται στους πρώτους κατοίκους, τους Βέλγους (Belgae) που ήταν μια ομάδα κυρίως κελτικών φυλών. Η περιοχή ήταν πολυτάραχη, ρωμαϊκή κτήση τον 1ο αιώνα π.Χ., γερμανική από τους Φράγκους τον 5ο αιώνα, φεουδαρχικό κρατίδιο με ακμάζον εμπόριο και πολιτισμό, ενωμένο από τους Βουργούνδιους με τις κάτω χώρες, με εμφύλιο ογδοηκονταετή πόλεμο (1568-1648) με διεκδίκηση των Ισπανών και των Αυστριακών Αψβούργων, γαλλική κτήση μετά τη Γαλλική Επανάσταση. Το 1830 απέκτησε την ανεξαρτησία του ως ουδέτερο Βέλγιο η οποία παραβιάστηκε από τις γερμανικές εισβολές κατά τη διάρκεια των δυο παγκοσμίων πολέμων. Μεταπολεμικά υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και φιλοξενεί ένα μεγάλο μέρος των θεσμικών και διοικητικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(Ταξίδι στο Βέλγιο, Βίντεο διάρκειας 6’ λεπτών): …δυο δεκαετίες πριν, Βρυξέλλες: Αρχιτεκτονικά k’ Ιστορικά μνημεία της πόλης, Στα κανάλια της Μπρυζ και του ζωγράφου Γιαν Βαν Άικ, Αμβέρσα το τρίτο μεγαλύτερο λιμάνι της Ευρώπης

Λόγω των θρησκευτικών διαφορών που ανέκυψαν κατά τη δεκαετία του 1960, σε ένα βαθμό η εκπαίδευση ρυθμίζεται και χρηματοδοτείται από τις τρεις κοινότητες Φλαμανδική, Γαλλική και Γερμανόφωνη. Και οι τρεις κοινότητες διατελούν υπό την σκέπη ενός ενιαίου εκπαιδευτικού συστήματος αν και παρατηρούνται σημαντικές αποκλίσεις στις επιδόσεις των μαθητών των τριών κοινοτήτων. Άλλη διαίρεση είναι ανάμεσα στα εκπαιδευτικά ιδρύματα που ελέγχονται από την καθολική εκκλησία ενώ άλλα υπάγονται στον άμεσο έλεγχο της τοπικής αυτοδιοίκησης και της περιφέρειας. Το ποσοστό των νέων που συνεχίζουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι υψηλό, περίπου το 42%. Η Ευρωπαϊκή ένωση κατατάσσει την εκπαίδευση του Βελγίου στη 19η θέση παγκοσμίως, θέση σημαντικά υψηλότερη από τον μέσο όρο στις χώρες μέλη της Ε.Ε.