ΣΕΙΡΑ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ: 73-75. Ταξίδι στην Κίνα, στο Χονγκ Κονγκ και στο Μακάου

του Δρ Δημητρίου Κουτάντου – Εκπαιδευτικού, Διδάκτορα Ειδικής Αγωγής

Ο Zhang Jun Hua είναι αναπληρωτής διευθυντής στο Εθνικό Κέντρο για τους διευθυντές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε ολόκληρη την Κίνα! Η αφήγησή του συναρπαστική μας μεταφέρει από τις κινέζικες παραδόσεις στη μοντερνικότητα: η πολιτική του ενός παιδιού, η επίδραση του Κομφούκιου στη συνοχή του πληθυσμού, η πολιτιστική επανάσταση, το Κόμμα, τα βασανιστήρια των εκπαιδευτικών, η εσωτερική ανατροπή του αγροτικού πληθυσμού από τον αστικό πληθυσμό, η δυτική εκπαιδευτική τεχνογνωσία και τεχνολογία που επιζητά η χώρα, ο παρεμβατικός ρόλος της Κίνας στην Αφρική, στην Ασία, στη δύση. Στα τέσσερα ενσωματωμένα βίντεο το ταξίδι παρουσιάζει αρχαίες κινέζικες πόλεις, παραδόσεις, ως τους ουρανοξύστες του μεγαλύτερου κρατικού καπιταλισμού στον πλανήτη και τις ειδικές διοικητικές περιοχές του Χονγκ Κονγκ και του Μακάου.

73. Ταξίδι στην Κίνα, κομφούκια, αυτοκρατόρισσα, κομμουνίστρια, καπιταλίστρια!

ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ ΤΩΝ ΠΕΝΤΕ ΣΤΕΝΑΓΜΩΝ/ Στο βορεινό σκαρφάλωσα βουνόν-αλιά μου!/ Ξαμώνω τ’ αυτοκράτορα την πόλη-αλιά μου!/ Ω πόσα εκεί τετράψηλα παλάτια-αλιά μου!/ Πόσο σκληρά μοχτά ο λαός-αλιά του!/ Κι αυτό δεν έχει τελειωμόν-αλιά μας!
(Liang Hung, 1ος αιώνα)
ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΠΑΝΙΟ ΤΟΥ ΜΩΡΟΥ/ Καθένας θέλει ξύπνιο το παιδί του,/ μα η δικιά μου εξυπνάδα με κατάστρεψε./ Το θέλω το παιδί μου αγράμματο και βλάκα/ και θα γένει μια μέρα σίγουρα υπουργός (Su Tung-Po, 1036-1101).
ΣΤΕΡΝΟΣ ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ/ Την άφησες να πέσει μεσ’ στη σκόνη/ την κόκκινη τουλίπα, που σου χάρισα./ Τη μάζεψα, ήταν άσπρη/ είχε χιονίσει/ κείνη την ώρα πάνου στην αγάπη μας (Chang Wou-Kien, 1879-;).

Συνέντευξη με τo Δρ Zhang Jun Hua, αναπληρωτής διευθυντής στο Εθνικό Κέντρο Διευθυντών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κίνας (Assistant director at National Training Centre for Secondary School Principals)

…Συγνώμη που άργησα στη συνάντησή μας. Έρχομαι από το νοσοκομείο, έπρεπε να πληρώσω. Η γυναίκα μου είναι έγκυος το δεύτερο παιδί μας.

Νόμιζα ότι κάθε οικογένεια στην Κίνα μπορεί να γεννήσει μόνο ένα παιδί.
Ναι, στο δεύτερο παιδί πρέπει να πληρώσουμε ένα μεγάλο ποσό, οι μεταπτυχιακές σπουδές μου στο εξωτερικό θα με βοηθήσουν. Η πολιτική του ενός παιδιού έχει αποτελέσματα έχοντας συγκρατήσει τον πληθυσμό της Κίνας μικρότερο κατά τον πληθυσμό των Ηνωμένων Πολιτειών και ακόμη περισσότερο [Το 2013 η Κίνα αποφάσισε λόγω οικονομικής ανάπτυξης και γήρανσης του πληθυσμού να χαλαρώσει την πολιτική του ενός παιδιού σε εθνικό επίπεδο, αλλαγή που επιτρέπει στις οικογένειες να έχουν δύο παιδιά αντί για ένα. Από την πολιτική έχουν εξαιρεθεί οι κάτοικοι της υπαίθρου και οι εθνικές μειονότητες. Μια ιδιαίτερη πολιτική για τις μειονότητες συναντήσαμε και στην επίσκεψη μας σε κινέζικο σχολείο στην επαρχία Taiyuan. Εκεί είχαν απομακρύνει από την πατρίδα τους μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από το Θιβέτ ώστε να σπουδάσουν την «κοινή κινέζικη κουλτούρα». Όσα παιδιά αντιδρούσαν, είδαμε μέσα στο σχολείο κελιά, μέσα στα οποία απομονώνονταν για να συνετιστούν]. Έχουμε δωρεάν υγεία αλλά συχνά πληρώνουμε. Τώρα θέλεις να με ρωτήσεις για την Κίνα. Με μια τεράστια έκταση και ένα πληθυσμό που ξεπερνάει το ένα δις τριακόσια πενήντα εκατομμύρια είναι σαν να υπάρχουν τριάντα μεγάλες «χώρες» μέσα στην ίδια χώρα. Εγώ κατάγομαι από τα νοτιοδυτικά. Η πόλη μου είναι η Βίνα που σημαίνει «Νότια του Ανέμου», εκεί έχουμε ήπιο κλίμα, ενώ στα βόρεια είναι κρύο. Εργάζομαι ως αναπληρωτής διευθυντής στο Εθνικό Κέντρο για τους διευθυντές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης όλης της χώρας. Σχεδιάζουμε τις βασικές εκπαιδευτικές αρχές και οργανώνουμε εκπαιδευτικές ανταλλαγές κινέζων εκπαιδευτικών σε άλλες χώρες αλλά και διεθνή συνέδρια σε διάφορα μέρη της Κίνας. Η χώρα μας αλλάζει μέσα στον κόσμο. Η επίσημη γλώσσα μας είναι η Κοάν-Χόα ή Μανδαρίν ενώ η γραφή γίνεται με ιδεογράμματα δηλαδή σύμβολα που απεικονίζουν έννοιες.

Πώς γίνεται η διακυβέρνηση και η οργάνωση σε αυτήν την τεράστια χώρα;
Υπάρχει έντονη η ανάγκη για ισότητα. Η κυβέρνηση πρέπει να βεβαιωθεί ότι όλοι έχουν να φάνε, αυτό είναι πρωταρχικό. Βλέπεις μέχρι πρόσφατα το 80% του πληθυσμού έμενε σε αγροτικές περιοχές και μόνο το 20% στις πόλεις. Το ρύζι ήταν και παραμένει πρωταρχικό προϊόν για την επιβίωση πολλών ανθρώπων. Όμως οι αλλαγές των τελευταίων ετών είχαν ως συνέπεια το 2011 ο αστικός πληθυσμός να ξεπεράσει τον αγροτικό πληθυσμό. Μπορείτε να σκεφτείτε την έκταση και την ένταση της κινητικότητας που συμβαίνει μέσα στην Κίνα. Οι ανατολικές μας ακτές «δυτικοποιούνται», οι παράγκες γκρεμίζονται και στη θέση τους χτίζονται ουρανοξύστες.

«Ταξίδι στην Κίνα, Βίντεο διάρκειας 10’ λεπτών): α. Νότια Κίνα Hekou, «Από τον Κομφούκιο στον κρατικό καπιταλισμό», β. Σαγκάη – “Οι αγροτικές φάρμες έγιναν ουρανοξύστες”, γ. Στην πόλη Taiyuan, “Οι μεγάλες πεδιάδες”, δ. Πεκίνο, “Η απαγορευμένη πόλη”

Η Κίνα έχει μακραίωνη ιστορία και πολιτισμό…
Οι Κινέζοι αναπτύξαμε ένα αξιόλογο πολιτισμό. Ήδη το 2.000 π.Χ. είχαμε αρχίσει να παρατηρούμε τα ουράνια σώματα και να ακολουθούμε ημερολόγιο, μετά ανακαλύψαμε και τη γραφή. Με την ανακάλυψη του σιδήρου τον 11 αιώνα π.Χ. η δυναστεία των Chou εκσυγχρόνισε τη γεωργία. Το πέμπτο αιώνα εμφανίζεται ο Κομφούκιος  (552 π.Χ. – 479 π.Χ.) ο οποίος άφησε την σφραγίδα του στην ιστορία μας, όπως έκανε και ο αυτοκράτορας Ch’in Shih Huang-Ti ο οποίος το 221 π.Χ. ενοποίησε τα πολεμικά κράτη που φιλονικούσαν.

Με ποιο κεκτημένο έγινε η ενοποίηση, τη γλώσσα, τον πολιτισμό;
Με το κεκτημένο της δύναμης και της εξουσίας, τους εξανάγκασε. Ήταν ένα σκληρός και ανελέητος αυτοκράτορας, σκότωσε τους διανοούμενους και έκαψε τα βιβλία, ειδικά αυτά που αναφέρονταν στον Κομφούκιο. Ένωσε τα κομμάτια του «Μεγάλου Σινικού Τείχους» για να σταματήσει τους εμφύλιους [Η κατασκευή του άρχισε το 208 π.Χ. και συνεχίζονταν έως το 1620 μ.Χ.]. Μετά όμως οι αντιθέσεις του βορρά με το Νότο διαίρεσαν την Κίνα σε τρία βασίλεια που δέχτηκαν τις επιθέσεις των Τούρκων και των Μογγόλων. Από το 16ο αιώνα μ.Χ. κυβέρνησε η δυναστεία των Ch’in για τρεις αιώνες. Ήταν η «Χρυσή Εποχή» της Κίνας με σημαντικούς ανθρώπους του πνεύματος, όπως ήταν ο ποιητής Chang Wou-Kien [βλ. το ποίημα «Στερνός Περίπατος»]. Ακόμη και σήμερα οι μαθητές μας διδάσκονται υποχρεωτικά την ποίησή του. Αυτή η δυναστεία προστάτεψε τα γράμματα, αλλά μας απομόνωσε από τις ξένες επιρροές. Η Κίνα έκανε τέσσερις μεγάλες ανακαλύψεις, το μπαρούτι, την πυξίδα, το μελάνι και τον τροχό που είναι τα σύμβολα του ασιατικού πολιτισμού. Η Κίνα, η Ινδία, η Αίγυπτος και η Ελλάδα θεωρούνται οι «4 Μεγάλοι» πολιτισμοί του κόσμου.
Η κινέζικη ιστορία αλλάζει με την εισβολή της δύσης. Η Κίνα ήδη έκανε εξαγωγές στη δύση, όπως ήταν το μετάξι στην Αγγλία. Όμως το 19ο αιώνα οι Άγγλοι προσπάθησαν να απορυθμίσουν την χώρα για να ανοίξουν τα λιμάνια. Εισήγαν στη χώρα το όπιο, ξέσπασε ο «πόλεμος του όπιου». Η Κίνα είχε ανακαλύψει το μπαρούτι αλλά η δύση το χρησιμοποίησε εναντίον της. Έφτιαξαν πυροβόλα όπλα, ενώ οι κινέζοι έφτιαχναν βεγγαλικά, ηττηθήκαμε. Ανοίξαμε τα λιμάνια και παραχωρήσαμε το Χονγκ-Κονγκ και νωρίτερα το Μακάου. Γι’ αυτό σήμερα η εκπαιδευτική μα πολιτική αναζητά τη δυτική τεχνογνωσία και τεχνολογία αλλά με τη διατήρηση της εθνικής μας ταυτότητας.
Προς το τέλος της αποικιοκρατίας ξέσπασαν εμφύλιες συγκρούσεις τις οποίες αντιμετώπισε ο Chiang Kai-Shek, και στράφηκε κατά του Mao Tse-Tung. Το 1946 ο Mao νίκησε και ο Chiang Kai-Shek πήγε στην Ταϊβάν. Η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας αναγνωρίστηκε το 1970 ως μέλος του ΟΗΕ. Ο Mao έκανε αλλεπάλληλα λάθη. Μετά το θάνατο του, τότε που ξαναγράφεται η ιστορία, το Κόμμα του καταλόγισε ότι το 70% των πράξεων του ήταν θετικές και το 30% αρνητικές. Σήμερα παραμένει η κομμουνιστική εξουσία με την «επίσημη εκλογή». Τα μέλη του κόμματος προεπιλέγονται ως υποψήφιοι και από αυτούς κυκλώνουμε ένα υποψήφιο. Η Κίνα αλλάζει. Είμαι μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, ύψωσα το χέρι μου κάτω από την κόκκινη σημαία και ορκίσθηκα, πιστεύω. Δεν μπορώ όμως να αγνοήσω τις αλλαγές που έχουν γίνει τα τελευταία τριάντα χρόνια. Μέχρι το 1999 για παράδειγμα το Σύνταγμα δεν επέτρεπε την κατοχή πλούτου, μόνο μικρά χωράφια και καλύβες μπορούσαμε να έχουμε. Από το 1999 με την «ανοιχτή πολιτική» πάρα πολλές πολυεθνικές εταιρείες κάνουν τεράστιες επενδύσεις. Η διεθνή κοινότητα ασκεί κριτική για τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ελευθερία του λόγου, την ελευθερία του τύπου και την ανεξιθρησκία. Στο τέλος είναι δύσκολο να πεις ποιο σύστημα είναι καλύτερο.

Ποια είναι η επίδραση της θρησκεία;
Για 2.500 χρόνια ο κομφουκιανισμός υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα και καταλυτικά θρησκευτικά ρεύματα στην Κίνα. Οι αρχές του περιλαμβάνουν «την αλήθεια, τη φιλία και το σεβασμό προς την εξουσία και τους γηραιότερους». Η γυναίκα πρέπει να υπακούει τον άντρα, οι κόρες και οι γιοι τους γονείς, οι γονείς και όλοι οι άνθρωποι πρέπει να υπακούν τον αυτοκράτορα. Όλα αυτά τα χρόνια, οι αυτοκράτορες και άλλοι κυβερνητικοί χρησιμοποιούσαν αυτές τις ηθικές παραδόσεις για να κυβερνούν. Οι γυναίκες δεν είχαν καμία κοινωνική θέση, δεν τους επιτρέπονταν να πάνε έξω από το σπίτι, δεν μπορούσαν να γελάσουν δυνατά ή να φανούν τα δόντια τους. Ακόμη και σήμερα θα δεις πολλές ασιάτισσες όταν γελούν να κρύβουν με το χέρι τους το στόμα τους. Τους τύλιγαν τα πόδια με ύφασμα και δεν τα άφηναν να μεγαλώσουν. Αν ήθελαν να παντρευτούν έπρεπε να έχουν μικρά πόδια, η υπερβολή της εξάρτησης και του περιορισμού… Είμαι μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος και υποτίθεται ότι δεν έχω θρησκεία. Όμως βαθιά στην καρδιά μου υπάρχει θεός, ο κομφουκιανισμός, ο βουδισμός.

«Ταξίδια στην Κίνα 2006-2013, Φωτογραφίες διάρκειας 6’ λεπτών): α. Ένα σχολείο 10.000 μαθητών (Taiyuan), β. Σαγκάη – Από την αρχαιότητα έως σήμερα, γ. Αρχαίες κινέζικες πόλεις, Pingyao (14oς αιώνας), Jiangnan (13oς αιώνας)

Μπορείς να μας μιλήσεις για την εκπαίδευσή σας;
Λίγα χρόνια πριν σε αρκετές αγροτικές περιοχές αποφοιτούσαν από το δημοτικό σχολείο μόνο το 50%. Η Κομμουνιστική Δημοκρατία θεμελιώθηκε το 1949. Τότε το 99% των Κινέζων θεωρούσαν το Mao θεό. Κάθε μαθητής είχε και ακόμα έχουν, το «κόκκινο βιβλίο» του, αυτό διαβάζεται καθημερινά στο σχολείο. Έγινε η «πολιτισμική και μορφωτική επανάσταση» σαράντα χρόνια πριν ενάντια στα «4 παλιά», τον «πολιτισμό», τα «έθιμα», τις «συνήθειες» και τις «ιδέες». Τα σχολεία έκλεισαν, εκατομμύρια Κινέζοι πέθαναν από ασιτία καθώς ο Mao αντιμετώπιζε τους πολιτικούς του αντιπάλους. Η χώρα καταστράφηκε. Πολλοί δάσκαλοι χτυπήθηκαν από κατευθυνόμενους μαθητές. Τους υποχρέωναν να φορούν ένα ψηλό καπέλο με κοροϊδευτικές ταμπέλες, όπως ο «Σκύλος που τρέχει», ο «Σκύλος του καπιταλισμού». Πολλοί εκπαιδευτικοί θεωρήθηκαν ότι ανήκαν στην παλιά παράδοση. [«Εκείνη την εποχή οι «συγκεντρώσεις καταγγελίας» άρχισαν να αποτελούν ένα σημαντικό στοιχείο της Πολιτιστικής Επανάστασης. Έπρεπε να γίνονται μπροστά σε ένα υστερικό όχλο, ενώ σχεδόν πάντα ασκούνταν και σωματική βία. Την αρχή την είχε κάνει το Πανεπιστήμιο του Πεκίνου, κάτω από την προσωπική εποπτεία του Μάο. Στην πρώτη συγκέντρωση καταγγελίας του πανεπιστημίου, στις 18 Ιουνίου, πάνω από εξήντα καθηγητές, διευθυντές τμημάτων, ακόμα και ο πρύτανης, ξυλοκοπήθηκαν και αναγκάσθηκαν να γονατίσουν για ώρες. Τους φόρεσαν στο κεφάλι ένα χάρτινο κωνικό κεφάλι στο οποίο ήταν γραμμένα ταπεινωτικά συνθήματα. Τους έριξαν μελάνι στο πρόσωπο για να γίνει μαύρο, το χρώμα του κακού, και τους κόλλησαν συνθήματα σε όλο το σώμα. Δυο φοιτητές άρπαξαν τα μπράτσα του κάθε θύματος, τα έστριψαν πίσω από την πλάτη του και τα έσπρωξαν ψηλά με τόση βία που σχεδόν τα εξάρθρωσαν. Αυτή η στάση ονομάστηκε «το αεροπλάνο» και σύντομα έγινε κοινή πρακτική σε όλες τις συγκεντρώσεις καταγγελίας της χώρας» (Τσανγκ, Γ., 1998, Αγριόκυκνοι – Τρεις κόρες της Κίνας, μετ. Κ. Καρούση. Αθήνα: Βιβλιοπωλείων της «Εστίας», σελ. 414].

Εσύ ως μαθητής διδάχτηκες τον κομουνισμό;
Και βέβαια! Από τα βιβλία. Είχαμε κανόνες για τους μαθητές του δημοτικού, του γυμνασίου και του πανεπιστήμιου. Το πρώτο άρθρο του «κόκκινου βιβλίου» ήταν η «αγάπη για την πατρίδα, η αγάπη για την κυβέρνηση, η αγάπη για το κόμμα». Τότε από το δημοτικό προπαγάνδιζαν ότι η αγάπη για το κόμμα είναι ίση με την πατρίδα. Όμως ξέρουμε ότι ένα κόμμα δεν αντιπροσωπεύει μια χώρα. Άλλος μαθητικός κανονισμός ήταν η απόλυτη υπακοή στους αρχηγούς. Επίσης έλεγαν ότι όλοι οι μαθητές θα έπρεπε να αναπτύξουμε «ηθική, νόηση και φυσική κατάσταση». Η «ηθική» παρέπεμπε στην πίστη στο κόμμα, η «νόηση» στη σπουδή με πειθαρχία και η «φυσική κατάσταση» στη σκληρή δουλειά. Οι μαθητές εκπαιδεύονταν να είναι υποψήφιοι του σοσιαλισμού και μέλη του Κ.Κ.Κ.
Από τότε έχουν περάσει αρκετά χρόνια και έχουν αλλάξει πολλά πράγματα. Η χώρα έχει ανοιχτεί στον κόσμο και οι αλλαγές είναι σαρωτικές. Η Κίνα σήμερα επιζητεί τη δυτική τεχνογνωσία και τη δυτική τεχνολογία, προσελκύει επενδύσεις, θέλει να πρωταγωνιστήσει στη διεθνή σκηνή. Σε αυτό βοηθάει το τεράστιο και φθηνό εργατικό προσωπικό. Έχω εικόνα για αυτές τις αλλαγές και μέσα από τη δουλειά μου στην εκπαίδευση σε εθνικό επίπεδο. Και η έρευνα μου επικεντρώνεται στη διεύθυνση των κινέζικων σχολείων. Στο παρελθόν οι διευθυντές προσπαθούσαν χωρίς να έχουν τίποτα, κάποιοι χτυπήθηκαν, εξευτελίστηκαν, φτωχοί που προσπάθησαν για ένα καλύτερο σχολείο. Άλλοι πάλι προτείνονταν από το κόμμα. Σήμερα όμως αν θέλεις να πρωταγωνιστήσεις στη διεθνή σκηνή χρειάζεται να ακολουθήσεις διαφορετικά κριτήρια. Συχνά συνοδεύω κινέζους εκπαιδευτικούς σε άλλες χώρους του κόσμου και οργανώνουμε εκπαιδευτικά συνέδρια μέσα στη χώρα με ανοιχτή πρόσκληση στους εκπαιδευτικούς των άλλων χωρών. Μαθαίνουμε από τη δική τους εμπειρία και αυτοί μας γνωρίζουν. Δεν πιστεύω ότι το καπιταλιστικό σύστημα, οι Η.Π.Α., η πιο ισχυρή κοινωνία, έχει επιλύσει τα δικά της προβλήματα. Χρησιμοποιούν «φιλελεύθερες ιδέες» αλλά υπάρχει και εκεί εκμετάλλευση… Στη μνήμη μου η Ελλάδα είναι μια μεγάλη χώρα. Διάβασα την ελληνική ιστορία, τους Έλληνες φιλόσοφους, τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη. Όλοι οι Κινέζοι τους έχουν ακούσει και τον μεγάλο σας πολιτισμό, και η χώρα μου έχει ένα μεγάλο πολιτισμό. Οι δυο χώρες μπορούν να αναπτύξουν εκπαιδευτικές και πολιτισμικές σχέσεις. Ευχαριστώ.

74. Ταξίδι στο Χονγκ Κονγκ, «το αρωματικό λιμάνι»

Ειδική Διοικητική Περιοχή υπό το καθεστώς «μια χώρα, δύο συστήματα». Ως το 2047 η αυτονομία του Χονγκ Κονγκ θα αφορά το νομικό σύστημα, το νόμισμα, την τελωνειακή πολιτική, τις πολιτιστικές αντιπροσωπείες, τις διεθνείς αθλητικές ομάδες, τους νόμους μετανάστευσης, ενώ η Κίνα θα το αντιπροσωπεύει διπλωματικά και στρατιωτικά. Υπήρξε βρετανική αποικία από το 1842 έως το 1997. Από το λιμάνι του Χονγκ Κονγκ γίνονται οι περισσότερες εξαγωγές της Κίνας.

«Ταξίδι στo Χονγκ Κονγκ, Βίντεο διάρκειας 5’ λεπτών): α. Ο χορός του Κινέζικου Δράκου (παράδοση), β. Το ψαραχώρι Aberteen που έγινε Χονγκ Κονγκ (μοντερνικότητα)

Η εκπαίδευση στο Χονγκ Κονγκ βασίζεται στο αγγλικό σύστημα. Την περίοδο της αποικιοκρατίας ιδρύθηκαν πολλά σχολεία από προτεστάντες και καθολικούς ιεραπόστολους διαφόρων εθνοτήτων. Η προσχολική εκπαίδευση δεν είναι δωρεάν ενώ στη δημοτική και δευτεροβάθμια εκπαίδευση παρατηρείται συνωστισμός 35-45 μαθητών σε κάθε τάξη. Η κριτική που ασκείται αφορά στη «μηχανική μελέτη και στη μελέτη στο σπίτι χωρίς νόημα» (mechanical work and meaningless homework), την έλλειψη οικοδόμησης του αισθήματος της ταυτότητας, την απομνημόνευση, την επανάληψη και κυρίως την ανησυχητικά στενή εξειδίκευση του εκπαιδευτικού προγράμματος το οποίο συνεχώς επιζητά από τους μαθητές την απόκτηση «πιστοποιητικών», αλλά υστερεί στην ανάπτυξη της λήψης αποφάσεων, στην οικοδόμηση της εμπιστοσύνης, στην ανάπτυξη της διάνοιας και των αξιών.

75. Ταξίδι στο Μακάου, μια Πορτογαλία στην Κίνα

Το Μακάου (ή Μακάο) είναι Ειδική Διοικητική Περιοχή Μακάου της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας και η πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή στον κόσμο. Ήταν η παλιότερη ευρωπαϊκή αποικία από το 16ο αιώνα που μετά τον πόλεμο του οπίου (1839-42) έγινε πλήρη Πορτογαλική αποικία μέχρι το 1999. Πίσω τους οι Πορτογάλοι αποικιοκράτες άφησαν όμοια δάπεδα και κτίρια όπως αυτά που συναντήσαμε στη Βραζιλία και στη Μοζαμβίκη. Οι επίσημες γλώσσες σήμερα είναι η μανδαρινική κινεζική και η πορτογαλική.

«Ταξίδι στο Μακάο, Βίντεο και Φωτογραφίες διάρκειας 7’ λεπτών): α. Κινέζικες παραδόσεις, “Η πυρά στην Τράπεζα της Κολάσεως”, “Αναστενάρηδες”, β. Η Πορτογαλία στην Κίνα, γ. Φωτογραφίες

Τα περισσότερα από τα σχολεία στο Μακάο είναι ιδιωτικά ή επιδοτούμενα. Η γλώσσα που χρησιμοποιούν στη διδασκαλία είναι η κινέζικη και η αγγλική και σε ελάχιστα η πορτογαλική. Όπως προβλέπεται από το Βασικό Νόμο (κεφάλαιο VI του άρθρου 121) η κυβέρνηση του Μακάο σχεδιάζει και υλοποιεί τις εκπαιδευτικές πολιτικές.