Θεάσεις: 19.387
Του Απόστολου Δαρόπουλου, δασκάλου Med του Π.Τ.Δ.Ε. του Π.Θεσσαλίας
1. Εισαγωγή
Αν κάποιος θέλει να δει κατά πόσο το σχολικό περιβάλλον ελκύει και ευχαριστεί τα παιδιά δεν έχει παρά να παρατηρήσει τη στιγμή λήξης της σχολικής βάρδιας τον τρόπο με τον οποίο φεύγουν μαθητές και μαθήτριες από το σχολείο. Στα περισσότερα σχολεία κινδυνεύει η σωματική σου ακεραιότητα αν βρεθείς κοντά σε έξοδο αίθουσας ή προαυλίου!!!
Ο χώρος εγκαταλείπεται με φοβερές ταχύτητες!!! Αναρωτηθήκαμε άραγε γιατί; Αναρωτηθήκαμε, γιατί ένας χώρος γνώσης, δημιουργίας, συναισθηματικής ανάπτυξης και συναισθηματικής ασφάλειας έχει μετατραπεί, αρκετές φορές, σε χώρο καταπίεσης, ομοιομορφίας, τυποποιημένης γνώσης, αποστήθισης, απουσίας ευχαρίστησης, έλλειψης δημιουργικότητας και φαντασίας; Όλοι όσοι
«έχουμε βαπτισθεί στην κολυμπήθρα της σχολικής αίθουσας» 1, αλλά ακόμη και όσοι δε συμμερίζονται την παραπάνω άποψη, θα συμφωνήσουν πιστεύω ότι πρέπει ν΄΄ αλλάξουμε πολλά στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, για να γίνει πραγματικά χώρος δημιουργίας, συναισθηματικής προαγωγής και ευχαρίστησης.Μπροστά στις ραγδαίες εξελίξεις που συντελούνται γύρω μας, ο άνθρωπος προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στις αυξανόμενες και πολλές φορές αντιφατικές πληροφορίες και τις νέες κατακτήσεις του πνεύματος. Η φράση του Ηράκλειτου «τα πάντα ρει» νομίζω ότι απεικονίζει πλήρως τη σημερινή πραγματικότητα. Ανάμεσα στα πάρα πολλά πράγματα που ο άνθρωπος βλέπει από μια άλλη οπτική γωνία είναι και το θέμα της νοημοσύνης. Τι είναι τελικά η νοημοσύνη; τι εκπροσωπεί και αντιπροσωπεύει; Στις αρχές της δεκαετίας του ΄90 ο
Howard Gardner (1993) με το έργο του περί πολλαπλής νοημοσύνης έδωσε μια άλλη διάσταση. Ακολούθησε η θεωρία του
Reuven BarOn (2000) περί συναισθηματικής νοημοσύνης και εισήγαγε τον όρο EQ σε αντιδιαστολή με το IQ. Η συναισθηματική νοημοσύνη σύμφωνα με τον
Reuven BarOn (2000) σχετίζεται με τις ικανότητες του ατόμου να κατανοήσει τον εαυτό του και τους άλλους, την προσαρμογή του στις αλλαγές και τις απαιτήσεις του περιβάλλοντος και τη διαχείριση των συναισθημάτων. Ακολούθησαν οι
Mayer, Salovey το 1990 (όπ. αναφ. στο www.eq.org/cgi/frames(9/11/2003), και ο
Daniel Goleman το 1995. Είναι αλήθεια, ότι τα διάφορα ψυχομετρικά τεστ για τη μέτρηση της συναισθηματικής νοημοσύνης είναι καινούρια στο χώρο της ψυχομετρίας, η μέτρηση δε τέτοιων σύνθετων παραγόντων είναι αρκετά δύσκολη και επίπονη εργασία και μάλιστα μερικές φορές με όχι επιθυμητά αποτελέσματα. Τελευταία όμως έχουν δημιουργηθεί μερικά αξιόλογα τεστ και γι’ αυτό θεωρούμε ότι αξίζει τον κόπο αυτή η προσπάθεια. Στόχος της παρούσας έρευνας ήταν να διερευνήσει τη σχέση μεταξύ συναισθηματικής νοημοσύνης και σχολικής επίδοσης. Από τη μελέτη των ευρημάτων διαφαίνεται μία μέτρια θετική συσχέτιση μεταξύ των δύο προαναφερθέντων παραγόντων. Το σχολείο θα πρέπει να εμφυσήσει σε μαθητές / τριες την ικανότητα να επιτυγχάνουν, να νιώθουν χαρούμενοι/ες, να παρέχει δραστηριότητες γεμάτες ζωή. Αυτό, βέβαια, αφορά τους πάντες χωρίς καμία διάκριση μεταξύ μετρίων ή άριστων μαθητών/ριών. Θεωρούμε ότι το σημερινό σχολείο έχει επικεντρώσει το σύνολο των προσπαθειών στην επίτευξη των γνωστικών στόχων. Χωρίς να θέλει κανείς να αγνοήσει ή να υποτιμήσει τη σημασία αυτών, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ο μονόπλευρος αυτός προσανατολισμός είναι σε βάρος, αρκετές φορές, της ψυχικής υγείας, εσωτερικής ισορροπίας και γαλήνης όλων των εμπλεκομένων.
2. Ο στόχος της έρευνας
Το κύριο διερευνητικό ερώτημα είναι:
Υπάρχει σχέση μεταξύ συναισθηματικής νοημοσύνης και σχολικής επίδοσης;
Επιπλέον θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε και στα επιμέρους ερωτήματα:
Υπάρχει διαφορά σχέσης με βάση το φύλο;
Η σειρά γέννησης και η συναισθηματική νοημοσύνη έχουν κάποια σχέση;
Το επάγγελμα και κατ΄΄ επέκταση η κοινωνικοοικονομική προέλευση των γονέων
επηρεάζει τη συναισθηματική νοημοσύνη;
3. Μέθοδος
Μεταβλητές: Α) συναισθηματική νοημοσύνη Β) σχολική επίδοση
Α) Συναισθηματική νοημοσύνη: Σύμφωνα με τους BarOn, R. & Parker, J. (2000), η συναισθηματική νοημοσύνη εμπεριέχει τα παρακάτω στοιχεία: ενδοπροσωπική ικανότητα, διαπροσωπική ικανότητα, τη διαχείριση του άγχους και την ικανότητα προσαρμογής. Σύμφωνα με τον Goleman, D.(1998), η συναισθηματική νοημοσύνη εμπεριέχει τα παρακάτω στοιχεία: αυτογνωσία, ενσυναίσθηση, χειρισμός των σχέσεων, διαχείριση συναισθημάτων, παρακίνηση.
Β) Σχολική επίδοση: ως σχολική επίδοση θα ληφθεί υπόψη ο μέσος όρος των βαθμών στα παρακάτω μαθήματα: νεοελληνική γλώσσα, μαθηματικά, φυσική, ιστορία.
4. Διαδικασία δειγματοληψίας
Το αντιπροσωπευτικό δείγμα ήταν 706 (επτακόσιοι έξι) μαθητές και μαθήτριες της ΣΤ΄ (έκτης ) δημοτικών σχολείων των νομών Μαγνησίας και Ιωαννίνων. Η επιλογή του παραπάνω αντιπροσωπευτικού δείγματος και των δημοτικών σχολείων έγινε με το συνδυασμό της μεθόδου επιλογής κατά στρώματα και κατά συστάδες. Όλα τα σχολεία χωρίστηκαν σε δύο ομάδες ολιγοθέσια / πολυθέσια, για να υπάρχει αναλογική εκπροσώπηση κέντρου και περιφέρειας. Από κάθε ομάδα επιλέχτηκε με κλήρωση ο αριθμός των σχολείων. Όλοι οι μαθητές /τριες της έκτης τάξης, αυτών των σχολείων αποτελούν το δείγμα της έρευνας.
Θέλοντας να περιορίσουμε τα μειονεκτήματα χρήσης ενός ερωτηματολογίου επιλέξαμε να είμαστε παρόντες σε όλα τα τμήματα των αντίστοιχων τάξεων στη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου και αυτό για να εξασφαλίσουμε ότι η συμπλήρωση έγινε αποκλειστικά από τον/την ενδιαφερόμενο/η και κυρίως να δώσουμε διευκρινίσεις σε ενδεχόμενες απορίες / ερωτήσεις.
4.1 Το ερωτηματολόγιο
Η μέτρηση τόσο της συναισθηματικής νοημοσύνης ήταν και είναι μία πρόκληση και συνάμα δύσκολη υπόθεση για τους ειδικούς. Από τη στιγμή, όπως σε πολλά θέματα των κοινωνικών επιστημών, υπάρχουν τόσοι ορισμοί όσοι και οι ειδικοί που ασχολούνται με το θέμα, αντιλαμβανόμαστε ότι είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί κάτι κοινής αποδοχής.Το τελευταίο χρονικό διάστημα (2000-2003) κυκλοφόρησαν κυρίως στις Η.Π.Α, Καναδά, Αυστραλία και Μεγ. Βρετανία, ερωτηματολόγια-τεστ για τη μέτρηση της συναισθηματικής νοημοσύνης ή με τα κυριότερα στοιχεία που την απαρτίζουν, με αρκετά καλά στοιχεία αξιοπιστίας και εγκυρότητας.
Ένα τέτοιο ψυχομετρικό μέσο είναι και το BarOn Emotional Quotient Inventory: Youth Version. (έκδοση από τη MHS – Multi-health Systems 2000). Είναι η νεότερη έκδοση για τη μέτρηση της συναισθηματικής νοημοσύνης σε παιδιά ηλικίας από 7-18 ετών. Το ερωτηματολόγιο αυτό περιέχει 60 ερωτήσεις με ισάριθμες απαντήσεις τετράβαθμης κλίμακας Likert. Οι ερωτήσεις που περιέχονται χωρίζονται σε επτά υποκατηγορίες, (Πίνακας 1), οι οποίες μπορούν να αξιολογηθούν και χωριστά στο στάδιο της επεξεργασίας των δεδομένων.
4.2 Χρόνος απασχόλησης- διασφάλιση της ανωνυμίας των μαθητών-τριών
Σύμφωνα με τις αντίστοιχες έρευνες που έχουν γίνει στο εξωτερικό με το παραπάνω ερωτηματολόγιο, με τις εκτιμήσεις των συγγραφέων αλλά και από τη δική μας εμπειρία, μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ότι ο συνολικός χρόνος απασχόλησης των μαθητών/ριών δεν υπερβαίνει τα 20΄ – 30΄ λεπτά.
Είναι αυτονόητο ότι η ανωνυμία των υποκειμένων διασφαλίσθηκε απολύτως. ’λλωστε δε σημειώνεται καθόλου όνομα ή άλλο στοιχείο προσωπικό, πέρα από το φύλο (αγόρι-κορίτσι) κι’ αυτό για να διαπιστώσουμε αν υπάρχουν διαφορές συσχέτισης μεταξύ των δύο φύλων.
4.3 Πιθανά προβλήματα
Η έρευνα που πραγματοποιήσαμε, όπως και σε κάθε παρόμοια που χρησιμοποιούνται ψυχομετρικά μέσα αυτοαναφοράς, δε συνιστάται σε άτομα που δεν επιθυμούν, δε θέλουν ή δεν μπορούν να συνεργαστούν. Επίσης, από τη σχετική βιβλιογραφία, είναι γνωστό το Hawthorne effect 2 και θα ληφθεί υπόψη. Όπως επίσης και οι faking good/ faking bad 3. Επιπροσθέτως το ίδιο το ερωτηματολόγιο περιέχει έλεγχο ασυνέπειας. Όσα συγκέντρωσαν υψηλή βαθμολογία ασυνέπειας ελέγχονται με μεγάλη προσοχή ή δε λαμβάνονται καθόλου υπόψη.
4.4 Διαδικασία συλλογής δεδομένων και το δείγμα της έρευνας
Η διανομή και συμπλήρωση του ερωτηματολογίου άρχισε το Νοέμβριο του 2003 και ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 2004. Από τους 706 (επτακόσιους έξι) μαθητές και μαθήτριες που συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο το 51,7% (Ν=365) ήταν αγόρια και το 48,3% (Ν=341) ήταν κορίτσια. Σε ότι αφορά την ηλικία των υποκειμένων το 75,5% (Ν=533) ήταν 12 (δώδεκα) ετών, το 21,1% (Ν=150) 11 (έντεκα) ετών, το 1,8% (Ν=13) ήταν 13 (δεκατριών) ετών, το 0,1% (Ν=1) ήταν 10 (δέκα) ετών και το 0,1% (Ν=1) 14 (δεκατεσσάρων) ετών. Το 1,1% (Ν=8) δε σημείωσε ηλικία. (Διάγραμμα 1). Ο μέσος όρος είναι 11,80 έτη, η κεντρική τιμή και η επικρατούσα 12 έτη. Από τον έλεγχο εσωτερικής ασυνέπειας που ακολούθησε διαπιστώθηκε ότι το 11,05% (Ν=78) είχαν υπερβεί το επιτρεπόμενο όριο (≥10) και γι’ αυτό, σύμφωνα και με τις οδηγίες των συγγραφέων του ερωτηματολογίου, δε συμπεριελήφθησαν στη διαδικασία αξιολόγησης ως μη αξιόπιστα.
Σε ότι αφορά τη φοίτηση διαπιστώθηκε ότι 93,9% (Ν=663) ήταν μαθητές/ριες σε πολυθέσια σχολεία και 6,1% (Ν=43) σε ολιγοθέσια.. Η σειρά γέννησης όπως φαίνεται και στον Πίνακα 2, περιλαμβάνει, 41,4% (Ν=292) πρωτότοκα παιδιά, 33,6% (Ν=237) δευτερότοκα, 8,5% (Ν=60) τρίτα στη σειρά γέννησης, 2,7% (Ν=19) τέταρτα στη σειρά γέννησης και 0,6% (Ν=4) πέμπτα στη σειρά γέννησης.
Σε ό,τι αφορά στην επαγγελματική απασχόληση των γονέων καταγράφηκαν τα επαγγέλματα 619 πατέρων, (87 δε δηλώθηκαν) και 615 των μητέρων, (91 δε δηλώθηκαν). 4.5 Στατιστική επεξεργασία των δεδομένων
Η παραγοντική ανάλυση των σαράντα προτάσεων που συγκροτούν τη συναισθηματική νοημοσύνη επιβεβαίωσε τις τέσσερις επί μέρους κλίμακες (ενδοπροσωπική, διαπροσωπική, διαχείριση στρες, ικανότητα προσαρμογής) [(Μέθοδος Principal Component Analysis, Μέθοδος περιστροφής (Rotation): Varimax με το κριτήριο Kaiser)] Στον πρώτο παράγοντα φορτίζουν δώδεκα προτάσεις οι οποίες προσδιορίζουν τη διαχείριση του στρες. Στο δεύτερο παράγοντα φορτίζουν δέκα προτάσεις που προσδιορίζουν την ικανότητα προσαρμογής. Στον τρίτο παράγοντα φορτίζουν δώδεκα προτάσεις που προσδιορίζουν τη διαπροσωπική κλίμακα. Τέλος, στον τέταρτο παράγοντα φορτίζουν έξι προτάσεις οι οποίες προσδιορίζουν την ενδοπροσωπική κλίμακα. Ο πρώτος παράγοντας εξηγεί το 16,18% της συνολικής διασποράς και ο δεύτερος το 9,35%, ο τρίτος το 6,44% και ο τέταρτος το 5,24%. Το συνολικό ποσοστό και των τεσσάρων παραγόντων ανέρχεται στο 37,21%.
4.6 Αξιοπιστία
Οι δείκτες αξιοπιστίας του ερωτηματολογίου τόσο της αγγλικής όσο και της ελληνικής έκδοσης φαίνονται στον Πίνακα 3. Διαπιστώνουμε ότι η αξιοπιστία του ερωτηματολογίου κυμαίνεται σε πολύ ικανοποιητικά επίπεδα.
5. Αποτελέσματα
Μονομεταβλητές αναλύσεις: Στο διάγραμμα 2 φαίνεται η κατανομή της συναισθηματικής νοημοσύνης.
Προϋπόθεση εφαρμογής της παραμετρικής στατιστικής είναι η ύπαρξη κανονικής κατανομής των εξαρτημένων μεταβλητών. Από τον έλεγχο της κανονικής κατανομής με το Kolmogorov-Smirnov-Test διαπιστώθηκε ότι η μεταβλητή της συναισθηματικής νοημοσύνης πληρούσε την προϋπόθεση κανονικότητας (ρ=.275-Διάγραμμα 2.), σε ότι αφορά τις υπόλοιπες παρατηρήθηκαν τα εξής: ενδοπροσωπική κλίμακα (ρ=.003), διαπροσωπική κλίμακα (ρ=.001), διαχείριση στρες (ρ=.084), προσαρμοστική ικανότητα, γενική διάθεση, θετική εντύπωση και σχολική επίδοση (ρ=.000). Από τις σχετικές διμεταβλητές αναλύσεις προέκυψαν τα παρακάτω αποτελέσματα:- Υπάρχει μια θετική σχέση μεταξύ σχολικής επίδοσης
και συναισθηματικής νοημοσύνης (r=0.495, df=626, p<0.001)
Στα αγόρια: r=0.498, df=319, p<0.001
Στα κορίτσια: r=0.491, df=306, p<0.001
– Ο μέσος όρος της Σ.Ν των παιδιών απ’ τα πολυθέσια σχολεία (Μ=98,17 τυπ. απόκλιση 13,253 ) είναι σημαντικά υψηλότερος (t= -2.547, df=627, p= .011) απ’ αυτόν των ολιγοθεσίων (Μ=92,39 τυπ. απόκλιση 12,543)
– Ο μέσος όρος της Σ.Ν των πρωτότοκων (Μ=99,25,F=3.761, df=4, p=.005) και δευτερότοκων παιδιών ( Μ=98,07) είναι σημαντικά υψηλότερος απ’ αυτόν των παιδιών που είναι πέμπτα σε σειρά γέννησης(Μ=87,00 )
– Ο μέσος όρος της Σ.Ν των παιδιών από υψηλή κοινωνική διαστρωμάτωση (Μ=99,50 F=4,452, df=2, p=.012) είναι σημαντικά υψηλότερος απ’ αυτόν των παιδιών από χαμηλή (Μ=96,07 )
– Ο έλεγχος U – Mann-Whitney Test διαπίστωσε πως η σχολική επίδοση των μαθητών-τριών απ’ τα πολυθέσια σχολεία είναι υψηλότερη απ’ αυτά των ολιγοθεσίων (U= 8530,5 – N¹ = 36, N² = 593 p διπλής ουράς = 0.038)
6. Συμπεράσματα και προτάσεις
Τα ευρήματα της παραπάνω έρευνας, μπορεί να είναι αντιπροσωπευτικά στους δύο νομούς που πραγματοποιήθηκε η έρευνα, αλλά δεν μπορούν να έχουν καθολική ισχύ. Ωστόσο διαφαίνεται μία μέτρια θετική σχέση μεταξύ συναισθηματικής νοημοσύνης και σχολικής επίδοσης. Επίσης, παρουσιάζονται υψηλότερες επιδόσεις τόσο της συναισθηματικής νοημοσύνης, όσο και της σχολικής επίδοσης, των παιδιών από τα πολυθέσια σχολεία σε σχέση με αυτά των ολιγοθεσίων. Με βάση τα παραπάνω θεωρούμε ότι το σχολείο θα πρέπει να δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα, σε όλους τους/ις μαθητές/ριες, σε δραστηριότητες που θα αναβαθμίσουν:- το χειρισμό των συναισθημάτων
– την ενσυναίσθηση
– την αναβάθμιση της επικοινωνίας
– τον έλεγχο του άγχους
Επίσης, δραστηριότητες που θα συμβάλλουν θετικά στην ανάπτυξη της συναισθηματικής υγείας και μιας ισόρροπης ανάπτυξης του σχολείου είναι:
– Εναλλακτικές προτάσεις διδασκαλίας και μάθησης
– Να δώσει βαρύτητα στην εμπειρικο-βιωματική γνώση των παιδιών
– Να αναβαθμίσει τις διαμαθητικές σχέσεις και τη δασκαλομαθητική επικοινωνία
– Να στραφεί στη συνεργατική μάθηση
– Να τονίσει τις ενδο-ομαδικές και δι-ομαδικές σχέσεις
– Να εισάγει προγράμματα ανάπτυξης όλων των τύπων νοημοσύνης
Όλα τα παραπάνω μπορούν να μας βοηθήσουν ώστε οι μαθητές/ριες να αναβαθμίσουν τόσο τις ενδοπροσωπικές ικανότητες όσο και τις διαπροσωπικές σχέσεις, αυξάνοντας έτσι την αντοχή στις απογοητεύσεις και επιτυγχάνοντας μια πιο ευχάριστη ζωή. Με την ελπίδα ότι το «αύριο» του ελληνικού σχολείου θα είναι καλύτερο απ’ το χθες, θα στοχεύει στη δημιουργία ενός ανθρώπινου σχολείου που η ολόπλευρη και η ισόρροπη ανάπτυξη θα είναι, όχι μόνο το ζητούμενο, μα η πραγματικότητα. Η υλοποίηση των παραπάνω προτάσεων – θέσεων θεωρούμε ότι θα συμβάλλει προς αυτή την κατεύθυνση.
Του Απόστολου Δαρόπουλου
1. Φράση του Β.Κ Βώρου σε άρθρο του,« Η αποτυχία στο μάθημα της Ιστορίας», εφημ. ΘΕΣΣΑΛΙΑ 3/8/03
2. Το σύνδρομο Hawthorne αναφέρεται στην τάση που παρατηρήθηκε να αλλάζει η συμπεριφορά των υποκειμένων μιας έρευνας μόνο και μόνο επειδή γνωρίζουν ότι είναι υπό εξέταση
3. Faking good χαρακτηρίζονται αυτοί που υπερεκτιμούν τις δυνατότητές τους και παρουσιάζουν μια εικόνα διαφορετική χωρίς ελαττώματα, μειονεκτήματα κλπ
Faking bad αυτοί που υποτιμούν τις δυνατότητες τους και παρουσιάζουν μια εικόνα κατώτερη της πραγματικής
ΒιβλιογραφίαBell, J. (1997). Μεθοδολογικός σχεδιασμός Παιδαγωγικής και κοινωνικής
Έρευνας. Αθήνα: Gutenberg
BarOn R. & Parker J. (2000). BarOn Emotional Quotient Inventory: Youth
Version, Technical Manual. Canada: MHS
Γεωργούσης, Π. (1995). Στατιστική, Εφαρμοσμένη στις επιστήμες της
συμπεριφοράς, τομ. Α΄. Αθήνα: Ιδίου.
Gardner, H. (1993). Frames of Mind- The theory of Multiple Intelligence.
London: Fontana Press
Goleman, D. (1998). Συναισθηματική Νοημοσύνη, Γιατί το «EQ» είναι πιο
σημαντικό από το «IQ»; Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Goleman, D. (1999). Η συναισθηματική νοημοσύνη στο χώρο της εργασίας,
μτφ. Μεγαλούδη Φ. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Σταλίκας, Α. Τριλίβα, Σ. Ρούσση, Π. (2002). Τα ψυχομετρικά εργαλεία
στην Ελλάδα. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Σχετικά
(1 ψήφοι, ΜΟ: 4,00 από 5)
Φορτώνει...
Δεκ 7 2006
Συναισθηματική νοημοσύνη και σχολική επίδοση
Του Απόστολου Δαρόπουλου, δασκάλου Med του Π.Τ.Δ.Ε. του Π.Θεσσαλίας
1. Εισαγωγή
Αν κάποιος θέλει να δει κατά πόσο το σχολικό περιβάλλον ελκύει και ευχαριστεί τα παιδιά δεν έχει παρά να παρατηρήσει τη στιγμή λήξης της σχολικής βάρδιας τον τρόπο με τον οποίο φεύγουν μαθητές και μαθήτριες από το σχολείο. Στα περισσότερα σχολεία κινδυνεύει η σωματική σου ακεραιότητα αν βρεθείς κοντά σε έξοδο αίθουσας ή προαυλίου!!!
2. Ο στόχος της έρευνας
Το κύριο διερευνητικό ερώτημα είναι:
Επιπλέον θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε και στα επιμέρους ερωτήματα:
Υπάρχει διαφορά σχέσης με βάση το φύλο;
Η σειρά γέννησης και η συναισθηματική νοημοσύνη έχουν κάποια σχέση;
Το επάγγελμα και κατ΄΄ επέκταση η κοινωνικοοικονομική προέλευση των γονέων
επηρεάζει τη συναισθηματική νοημοσύνη;
Α) Συναισθηματική νοημοσύνη: Σύμφωνα με τους BarOn, R. & Parker, J. (2000), η συναισθηματική νοημοσύνη εμπεριέχει τα παρακάτω στοιχεία: ενδοπροσωπική ικανότητα, διαπροσωπική ικανότητα, τη διαχείριση του άγχους και την ικανότητα προσαρμογής. Σύμφωνα με τον Goleman, D.(1998), η συναισθηματική νοημοσύνη εμπεριέχει τα παρακάτω στοιχεία: αυτογνωσία, ενσυναίσθηση, χειρισμός των σχέσεων, διαχείριση συναισθημάτων, παρακίνηση.
Β) Σχολική επίδοση: ως σχολική επίδοση θα ληφθεί υπόψη ο μέσος όρος των βαθμών στα παρακάτω μαθήματα: νεοελληνική γλώσσα, μαθηματικά, φυσική, ιστορία.
Θέλοντας να περιορίσουμε τα μειονεκτήματα χρήσης ενός ερωτηματολογίου επιλέξαμε να είμαστε παρόντες σε όλα τα τμήματα των αντίστοιχων τάξεων στη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου και αυτό για να εξασφαλίσουμε ότι η συμπλήρωση έγινε αποκλειστικά από τον/την ενδιαφερόμενο/η και κυρίως να δώσουμε διευκρινίσεις σε ενδεχόμενες απορίες / ερωτήσεις.
Ένα τέτοιο ψυχομετρικό μέσο είναι και το BarOn Emotional Quotient Inventory: Youth Version. (έκδοση από τη MHS – Multi-health Systems 2000). Είναι η νεότερη έκδοση για τη μέτρηση της συναισθηματικής νοημοσύνης σε παιδιά ηλικίας από 7-18 ετών. Το ερωτηματολόγιο αυτό περιέχει 60 ερωτήσεις με ισάριθμες απαντήσεις τετράβαθμης κλίμακας Likert. Οι ερωτήσεις που περιέχονται χωρίζονται σε επτά υποκατηγορίες, (Πίνακας 1), οι οποίες μπορούν να αξιολογηθούν και χωριστά στο στάδιο της επεξεργασίας των δεδομένων.
Είναι αυτονόητο ότι η ανωνυμία των υποκειμένων διασφαλίσθηκε απολύτως. ’λλωστε δε σημειώνεται καθόλου όνομα ή άλλο στοιχείο προσωπικό, πέρα από το φύλο (αγόρι-κορίτσι) κι’ αυτό για να διαπιστώσουμε αν υπάρχουν διαφορές συσχέτισης μεταξύ των δύο φύλων.
Σε ότι αφορά τη φοίτηση διαπιστώθηκε ότι 93,9% (Ν=663) ήταν μαθητές/ριες σε πολυθέσια σχολεία και 6,1% (Ν=43) σε ολιγοθέσια.. Η σειρά γέννησης όπως φαίνεται και στον Πίνακα 2, περιλαμβάνει, 41,4% (Ν=292) πρωτότοκα παιδιά, 33,6% (Ν=237) δευτερότοκα, 8,5% (Ν=60) τρίτα στη σειρά γέννησης, 2,7% (Ν=19) τέταρτα στη σειρά γέννησης και 0,6% (Ν=4) πέμπτα στη σειρά γέννησης.
και συναισθηματικής νοημοσύνης (r=0.495, df=626, p<0.001)
Στα αγόρια: r=0.498, df=319, p<0.001
Στα κορίτσια: r=0.491, df=306, p<0.001
– Ο μέσος όρος της Σ.Ν των παιδιών απ’ τα πολυθέσια σχολεία (Μ=98,17 τυπ. απόκλιση 13,253 ) είναι σημαντικά υψηλότερος (t= -2.547, df=627, p= .011) απ’ αυτόν των ολιγοθεσίων (Μ=92,39 τυπ. απόκλιση 12,543)
– Ο μέσος όρος της Σ.Ν των πρωτότοκων (Μ=99,25,F=3.761, df=4, p=.005) και δευτερότοκων παιδιών ( Μ=98,07) είναι σημαντικά υψηλότερος απ’ αυτόν των παιδιών που είναι πέμπτα σε σειρά γέννησης(Μ=87,00 )
– Ο μέσος όρος της Σ.Ν των παιδιών από υψηλή κοινωνική διαστρωμάτωση (Μ=99,50 F=4,452, df=2, p=.012) είναι σημαντικά υψηλότερος απ’ αυτόν των παιδιών από χαμηλή (Μ=96,07 )
– Ο έλεγχος U – Mann-Whitney Test διαπίστωσε πως η σχολική επίδοση των μαθητών-τριών απ’ τα πολυθέσια σχολεία είναι υψηλότερη απ’ αυτά των ολιγοθεσίων (U= 8530,5 – N¹ = 36, N² = 593 p διπλής ουράς = 0.038)
– την ενσυναίσθηση
– την αναβάθμιση της επικοινωνίας
– τον έλεγχο του άγχους
Επίσης, δραστηριότητες που θα συμβάλλουν θετικά στην ανάπτυξη της συναισθηματικής υγείας και μιας ισόρροπης ανάπτυξης του σχολείου είναι:
– Εναλλακτικές προτάσεις διδασκαλίας και μάθησης
– Να δώσει βαρύτητα στην εμπειρικο-βιωματική γνώση των παιδιών
– Να αναβαθμίσει τις διαμαθητικές σχέσεις και τη δασκαλομαθητική επικοινωνία
– Να στραφεί στη συνεργατική μάθηση
– Να τονίσει τις ενδο-ομαδικές και δι-ομαδικές σχέσεις
– Να εισάγει προγράμματα ανάπτυξης όλων των τύπων νοημοσύνης
Όλα τα παραπάνω μπορούν να μας βοηθήσουν ώστε οι μαθητές/ριες να αναβαθμίσουν τόσο τις ενδοπροσωπικές ικανότητες όσο και τις διαπροσωπικές σχέσεις, αυξάνοντας έτσι την αντοχή στις απογοητεύσεις και επιτυγχάνοντας μια πιο ευχάριστη ζωή. Με την ελπίδα ότι το «αύριο» του ελληνικού σχολείου θα είναι καλύτερο απ’ το χθες, θα στοχεύει στη δημιουργία ενός ανθρώπινου σχολείου που η ολόπλευρη και η ισόρροπη ανάπτυξη θα είναι, όχι μόνο το ζητούμενο, μα η πραγματικότητα. Η υλοποίηση των παραπάνω προτάσεων – θέσεων θεωρούμε ότι θα συμβάλλει προς αυτή την κατεύθυνση.
2. Το σύνδρομο Hawthorne αναφέρεται στην τάση που παρατηρήθηκε να αλλάζει η συμπεριφορά των υποκειμένων μιας έρευνας μόνο και μόνο επειδή γνωρίζουν ότι είναι υπό εξέταση
3. Faking good χαρακτηρίζονται αυτοί που υπερεκτιμούν τις δυνατότητές τους και παρουσιάζουν μια εικόνα διαφορετική χωρίς ελαττώματα, μειονεκτήματα κλπ
Faking bad αυτοί που υποτιμούν τις δυνατότητες τους και παρουσιάζουν μια εικόνα κατώτερη της πραγματικής
Έρευνας. Αθήνα: Gutenberg
BarOn R. & Parker J. (2000). BarOn Emotional Quotient Inventory: Youth
Version, Technical Manual. Canada: MHS
Γεωργούσης, Π. (1995). Στατιστική, Εφαρμοσμένη στις επιστήμες της
συμπεριφοράς, τομ. Α΄. Αθήνα: Ιδίου.
Gardner, H. (1993). Frames of Mind- The theory of Multiple Intelligence.
London: Fontana Press
Goleman, D. (1998). Συναισθηματική Νοημοσύνη, Γιατί το «EQ» είναι πιο
σημαντικό από το «IQ»; Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Goleman, D. (1999). Η συναισθηματική νοημοσύνη στο χώρο της εργασίας,
μτφ. Μεγαλούδη Φ. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Σταλίκας, Α. Τριλίβα, Σ. Ρούσση, Π. (2002). Τα ψυχομετρικά εργαλεία
στην Ελλάδα. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
www.bouros.institute
http://www.eq.org
Κοινοποιήστε:
Σχετικά
By eduportal • Παιδαγωγικά • 0 • Tags: Συναισθηματική νοημοσύνη, σχολική επίδοση