Πώς να βοηθήσουμε ένα παιδί να βάλει τάξη στο χρόνο του… Τι μας συμβουλεύουν οι παιδοψυχολόγοι

Το κείμενο επέλεξε και επιμελήθηκε ο Ψυχολόγος-Οικογενειακός Σύμβουλος Γιάννης Ξηντάρας (xidaras.gr)  

Πρώτα απ’ όλα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως δεν είμαστε σκλάβοι του ωραρίου. «Δεν φτιάχτηκε ο άνθρωπος για το ωράριο, αλλά το ωράριο για τον άνθρωπο».

Η ελευθερία που προχωρούμε στα παιδιά μας για να οργανώσουν το πρόγραμμα του ελεύθερου χρόνου τους, πρέπει να είναι ανάλογη με τις πρωτοβουλίες τους καθώς μεγαλώνουν. Με τα χρόνια, θα αποκτήσουν μεγαλύτερη αυτονομία. Όπως και να είναι, πρέπει να διατηρούμε τη διακριτική εξουσία να επιβλέπουμε το πρόγραμμά τους, ίσως και να κουβεντιάζουμε μαζί τους, αν είναι αναγκαίο να γίνει κάποια αλλαγή. Στο μέτρο του δυνατού, εγκρίνουμε το πρόγραμμά τους και συμφωνούμε, για παράδειγμα, να το μελετάμε μαζί και να κάνουμε τις κατάλληλες αλλαγές.

Από τα επτά τους χρόνια, τα παιδιά μπορούν να αρχίσουν να διαμορφώνουν το πρόγραμμά τους. Θα ξαφνιαστούμε βλέποντας ότι έτσι θα το ακολουθούν πιο πιστά απ’ όσο αν τους το φτιάξουμε εμείς, φορώντας το με «το βάρος της εξουσίας μας». Η τήρηση των αποφάσεων που πήρες μόνος σου, ελεύθερα, είναι πάντα μια διαδικασία πιο ευχάριστη, αποτελεσματική και αποδοτική από το να αποδέχεσαι τις αποφάσεις των άλλων, όσο καλές και αν είναι.

Η διαμόρφωση του προγράμματος είναι ιδιαιτέρως σημαντική κατά την περίοδο των σχολικών διακοπών. Συνήθως τα παιδιά μας έχουν πολύ περιορισμένο χρόνο στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Ακόμα και οι ώρες που περνάνε στο σπίτι δεν τους αφήνουν περιθώριο για ελεύθερο χρόνο. Οι μέρες των διακοπών είναι η καλύτερη ευκαιρία για να μάθουν να οργανώνουν το πρόγραμμά τους. Αξίζει τον κόπο να τις εκμεταλλευτούν. Εννοείται ότι αυτή η οργάνωση του χρόνου θα συμπεριλαμβάνει διασκέδαση, χόμπι, διάβασμα, αρκετή δουλειά και ξεκούραση.

Μπορεί κάποιος να σχολιάσει ειρωνικά ότι το πρόγραμμα υπάρχει «για να μην το τηρούμε». Ας ξεκαθαρίσουμε αυτή την αντίληψη: το πρόγραμμα των διακοπών δεν πρέπει να λειτουργεί ασφυκτικά, αλλά σαν ένα σημείο αναφοράς, έτσι ώστε να εκμεταλλευόμαστε όσο το δυνατόν περισσότερο τον χρόνο μας και να μην αφήνουμε περιθώρια για τεμπελιά. Με το πρόγραμμα τα παιδιά θα έχουν πάντα κάτι να κάνουν. Το πρόγραμμα βέβαια θα πρέπει να έχει ευελιξία, με την έννοια ότι παύει να είναι υποχρεωτικό όταν, λόγω των συνθηκών, παρουσιάζεται μια καλύτερη ευκαιρία αξιοποίησης του χρόνου. Και, όπως κάθε πρόγραμμα πρέπει να αναθεωρείται και να βελτιώνεται.

Πρέπει, ωστόσο, να θυμόμαστε ότι οι «ευχάριστες ώρες τρέχουν πολύ γρήγορα», ενώ «οι ώρες των υποχρεώσεων περνάνε πολύ αργά». Είναι όπως: ένας λαγός που τραβάει τους δείκτες του ρολογιού όταν διασκεδάζουμε με τους φίλους μας. Μία χελώνα που τους τραβάει όταν καθόμαστε στην καρέκλα του οδοντογιατρού, ενώ εκείνος μας φτιάχνει ένα δόντι…

Απόσπασμα από το βιβλίο «20 αξίες της ζωής», των Εστέβε Πουχόλ Ι Πονς, Ινές Λουθ Γκονθάλεθ.

Ο Γιάννης Ξηντάρας είναι Ψυχολόγος-Παιδοψυχολόγος στην Αθήνα, τ.συνεργ. στο Νοσοκομείο Παίδων “Αγία Σοφία”, μέλος της Ελληνικής Εταιρίας Εφηβικής Ιατρικής και του Ευρωπαϊκού Συλλόγου Ψυχοθεραπείας. Απόφοιτος Ε.Κ.Π.Α, επιστημονικός υπεύθυνος στο Κέντρο Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης “Επαφή”.