Οι ΤΠΕ στην εκπαίδευση: Το μέλλον είναι τώρα

Διδασκαλία γλωσσών προγραμματισμού σε εξάχρονους μαθητές; Αλγοριθμική σκέψη κι εκπαιδευτική ρομποτική στα προγράμματα σπουδών δημοτικού και γυμνασίου;

Ήδη μέρος της εκπαιδευτικής πρακτικής σε χώρες όπως η Βρετανία, η Γαλλία, η Εσθονία, οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία κ.ά., αποτελούν κάποιες από τις προτάσεις της Ομάδας Εργασίας Ανοιχτού Λογισμικού Περιεχομένου και Εξοπλισμού Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης προς το υπουργείο Παιδείας (http://edulabs.minedu.gov.gr/).

Ζητούμενο η ανάπτυξη μέσω της καινοτομίας

Η εκπαίδευση στις νέες τεχνολογίες είναι προτεραιότητα διεθνώς, απαραίτητη για την ανταγωνιστικότητα και την ασφάλεια στις σύγχρονες κοινωνίες

Η εκπαίδευση στις νέες τεχνολογίες είναι προτεραιότητα διεθνώς, απαραίτητη για την ανταγωνιστικότητα και την ασφάλεια στις σύγχρονες κοινωνίες

Την εποχή που κάθε τρένο της Trenitalia συλλέγει 2-3TB δεδομένα καθημερινά, τα οποία χρησιμοποιούνται για την εξοικονόμηση 1,3 δισ. ευρώ, και «έξυπνα» πλοία που θα πλέουν χωρίς πλήρωμα βρίσκονται «στα σκαριά», ο ρόλος της Παιδείας πρέπει να είναι πρωτοπόρος, υπογραμμίζει η Ομάδα Εργασίας.

Η χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) συντελεί στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης των μαθητών, στην αλλαγή της διδακτικής πρακτικής, της διαδικασίας μάθησης και της επικοινωνίας.

Εργαστήρια Ανοιχτών Τεχνολογιών και Ελεύθερο Λογισμικό

Η εισήγηση προς το υπουργείο Παιδείας για μία νέα στρατηγική ένταξης των ΤΠΕ στην εκπαίδευση από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού συνοδεύεται και από οικονομικά στοιχεία για την υλοποίησή της.

Μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει προτάσεις για:

• τη δημιουργία και υποστήριξη εργαστηρίων Ανοιχτών Τεχνολογιών και Καινοτομίας στα σχολεία, παράλληλα με τα εργαστήρια Πληροφορικής (Edulabs),
• την προώθηση Ανοιχτών Εκπαιδευτικών Πόρων – Ανοιχτό Ψηφιακό Υλικό και του ελεύθερου λογισμικού,
• τη διαρκή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών με την προσφορά υπηρεσιών επιμόρφωσης για επιμορφωτές και επιμορφούμενους μέσα από κεντρική πλατφόρμα, με τη δημιουργία Εθνικού Συστήματος Διαρκούς Επιμόρφωσης των Εκπαιδευτικών με έμφαση στην εξ αποστάσεως σύγχρονη και ασύγχρονη επιμόρφωση,
• τη συλλογή όλου του εκπαιδευτικού υλικού στο go.minedu.gov.gr,
• τον συντονισμό, την επαναχρησιμοποίηση και αξιοποίηση όλων των πόρων και του υλικού που έχουν όλοι οι φορείς του ΥΠΠΕΘ (https://opengov.minedu.gov.gr/)
• την αλλαγή στα προγράμματα σπουδών για την εισαγωγή της αλγοριθμικής σκέψης, της εκπαιδευτικής ρομποτικής, της αξιολόγησης της πληροφορίας, την ενίσχυση των μαθημάτων Πληροφορικής και του STEM (διεπιστημονικής προσέγγισης των Μαθηματικών, των Επιστημών και της Τεχνολογίας) στα μαθήματα,
• την εξασφάλιση της βιωσιμότητας αλλά και της περαιτέρω ανάπτυξης κρίσιμων υποδομών της Εκπαίδευσης, όπως το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο,
• τη διοικητική υποστήριξη όλων των παραπάνω,
• την ενίσχυση των ευρωπαϊκών εκπαιδευτικών προγραμμάτων (πχ. eTwinning, Scientix),
• την προώθηση γενικών αρχών για την Υποστηρικτική Τεχνολογία ανοικτών προτύπων λογισμικού, υλικού και περιεχομένου στην Εκπαίδευση των ΑμεΑ.

Τα ρομπότ πάνε… σχολείο

Όπως επισημαίνει μιλώντας στο ert.gr ο κ. Νίκος Τζιμόπουλος, υπεύθυνος ΚΕΠΛΗΝΕΤ (Κέντρο Πληροφορικής και Νέων Τεχνολογιών) Κυκλάδων και αναπληρωτής συντονιστής της Ομάδας Εργασίας για την αξιοποίηση του Ανοιχτού Λογισμικού Περιεχομένου και Εξοπλισμού Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ιδιαίτερης σημασίας είναι η εκπαιδευτική ρομποτική.

Με τον όρο αυτό εννοούμε το υπολογιστικό περιβάλλον που αποτελείται από ένα ή περισσότερα ρομπότ, το οποίο ενθαρρύνει τους μαθητές να σκεφτούν καλύτερα ένα πρόβλημα, να συνεργαστούν, και τους βοηθά να αποκτήσουν γνώσεις, κριτική σκέψη κι εξοικείωση με τους υπολογιστές. Επιπλέον, τα ρομπότ βγάζουν τον μαθητή από τα στενά όρια της οθόνης του υπολογιστή στον πραγματικό κόσμο.

Πρόκειται για μία σχετικά καινούρια επιστήμη με αντικείμενο τη σύλληψη, τον σχεδιασμό, την κατασκευή και τη λειτουργία ρομπότ.

Το ευρύ πεδίο έρευνας περιλαμβάνει στοιχεία ανάπτυξης λογισμικού, τεχνητής νοημοσύνης, προηγμένης μηχανολογίας, μελέτης της ανθρώπινης συμπεριφοράς κ.ά.

Η ρομποτική έχει τη δυνατότητα να εφαρμοστεί σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης για τη διδασκαλία διαφόρων εννοιών, από τις Φυσικές Επιστήμες και άλλα γνωστικά αντικείμενα.

Αντιπροσωπευτικό παράδειγμα λειτουργίας ενός εργαστηρίου Ανοιχτών Τεχνολογιών είναι οι 21 εργασίες που υλοποιήθηκαν από τους μαθητές του 5ου ΓΕΛ Βύρωνα το 1ο εξάμηνο του 2016.

Όσον αφορά το Ελεύθερο Λογισμικό/Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα (ΕΛ/ΛΑΚ), ο καθένας μπορεί ελεύθερα να το χρησιμοποιεί, να αντιγράφει, να διανέμει και να τροποποιεί ανάλογα με τις ανάγκες του.

Ο όρος Ανοιχτοί Εκπαιδευτικοί Πόροι – ΑΕΠ (Οpen Education Resources – OER) χρησιμοποιείται για να περιγράψει εκπαιδευτικό υλικό οποιουδήποτε τύπου, το οποίο διατίθεται ελεύθερα, ως «κοινό κτήμα» (public domain), χωρίς κανένα περιορισμό πνευματικής ιδιοκτησίας, ή με κάποια ανοιχτή άδεια που επιτρέπει την ελεύθερη χρήση, προσαρμογή και επαναδιανομή του υλικού αυτού.

Σχετικά με την Υπολογιστική Σκέψη, αποτελεί μια νέα φιλοσοφία προσέγγισης, όχι μόνο επίλυσης επιστημονικών προβλημάτων αλλά και αντιμετώπισης προκλήσεων της καθημερινότητας.

500.000 θέσεις εργασίας στον τομέα των ΤΠΕ προβλέπεται να δημιουργηθούν έως το 2025 στην Ελλάδα

Όσον αφορά στον ψηφιακό εξοπλισμό των σχολείων, προτείνεται και η δυνατότητα αξιοποίησης των tablet-pc στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση της χώρας, μέσω πιλοτικού προγράμματος εξοπλισμού 100 σχολείων της χώρας με 30 tablet-pc ανά σχολείο.

Η μάθηση με τη χρήση φορητών συσκευών θεωρείται ιδιαίτερα αποτελεσματική, από την άποψη ότι παρέχει άμεση ανταλλαγή γνώσεων και πληροφοριών για ένα μεγάλο εύρος θεμάτων διαρκώς εμπλουτιζόμενο και εύκολα προσβάσιμο, είναι συνεργατική, και η ανταλλαγή εργασιών γίνεται σχεδόν άμεσα με την ηλεκτρονική μεταφορά των αρχείων και δεδομένων.

Παράλληλα, προτείνεται η διοργάνωση πανελλήνιου φεστιβάλ για την έκθεση και βράβευση σχολικών προγραμμάτων, συνεργασιών, δράσεων στους τομείς των Επιστημών, της Τεχνολογίας, της Μηχανικής, των Τεχνών, με τη χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών στο πλαίσιο της μαθησιακής διαδικασίας και της διδακτικής μεθοδολογίας και προσέγγισης.

Σημαντική κρίνεται η ίδρυση Κέντρου Υποστήριξης της Εκπαιδευτικής Κοινότητας σε κάθε νομό, που θα αποτελεί τον πυρήνα για την υποστήριξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας και τον εμπλουτισμό της με καινοτόμες δραστηριότητες, και για την επαγγελματική ανάπτυξη-επιμόρφωση και δια βίου εκπαίδευση των εκπαιδευτικών.

Ζητούμενο αποτελεί και η ενίσχυση ευρωπαϊκών εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Για παράδειγμα, το eTwinning είναι μια σφύζουσα κοινότητα εκπαιδευτικών από όλη την Ευρώπη, όπου τα μέλη της μπορούν να συμμετάσχουν σε πολλές δραστηριότητες, από συζητήσεις με συναδέλφους μέχρι την υλοποίηση συνεργατικών έργων. Παράλληλα έχουν την ευκαιρία να πάρουν μέρος σε ποικίλες ευκαιρίες επαγγελματικής ανάπτυξης τόσο μέσω διαδικτύου όσο και δια ζώσης.

Πολλά τα οφέλη και για τους μαθητές που συμμετείχαν στο eTwinning:

• έμαθαν να μιλούν και μια άλλη γλώσσα πέραν της δικής τους
• συνειδητοποίησαν τη σημασία του να ακούν και να κατανοούν την οπτική γωνία των άλλων
• μέσω της ανταλλαγής εμπειριών κατά τη συνεργασία τους για την εκπόνηση έργων eTwinning, έμαθαν να εκτιμούν τον πλούτο του ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Επιπλέον, η Κομισιόν προωθεί και στηρίζει το πρόγραμμα Ασφάλειας Διαδικτύου, που έχει ως στόχο να προστατέψει τους νέους από το παράνομο και βλαβερό περιεχόμενο, να αναπτύξει την κριτική τους σκέψη και να τους διδάξει την υπεύθυνη χρήση καθώς και την ορθή συμπεριφορά και στάση απέναντι στο διαδίκτυο και στις ΤΠΕ.

Οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν εντοπίσει πέντε κατηγορίες κινδύνων και βλαβερών συνεπειών που ενέχει η χρήση του διαδικτύου από παιδιά και εφήβους:

• κοινοποίηση προσωπικών πληροφοριών
• παρακολούθηση πορνογραφικού υλικού
• παρακολούθηση βίαιου περιεχομένου
• παρακολούθηση απεχθούς περιεχομένου
• θύμα εκφοβισμού στον κυβερνοχώρο (cyberbullying)

Μέτρα από ΕΕ ενάντια στο χάσμα ψηφιακών δεξιοτήτων

Η ΕΕ, έχοντας αναλάβει την πρωτοβουλία «Συνασπισμός για τις ψηφιακές δεξιότητες και τις ψηφιακές θέσεις εργασίας», υπογραμμίζει πως η καλλιέργεια των ψηφιακών δεξιοτήτων πρέπει να ξεκινά από τις χαμηλές βαθμίδες της εκπαίδευσης και να φθάνει ως τη Δια Βίου Μάθηση.

«Παρέχοντας σε περισσότερους ανθρώπους τη δυνατότητα να αναπτύξουν ψηφιακές δεξιότητες, είναι σαν να τους δίνεις εισιτήριο για την ψηφιακή οικονομία. Δεν μπορούμε να οικοδομήσουμε την ψηφιακή ενιαία αγορά στην Ευρώπη, αν δεν αντιμετωπίσουμε το χάσμα ψηφιακών δεξιοτήτων», δηλώνει ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Άντρους Άνσιπ, αρμόδιος για την Ψηφιακή Ενιαία Αγορά.

Βασικές ικανότητες από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού

Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει η Ομάδα Εργασίας, «μια σωστή τεχνολογική εκπαίδευση, από νεαρή ηλικία, μπορεί να καλλιεργήσει το ταλέντο των μαθητών για δημιουργικότητα και να τους βοηθήσει να εμπεδώσουν καλύτερα τις θεωρητικές τους γνώσεις. Να μάθουν να εργάζονται σε ομάδες και να λύνουν πρακτικά προβλήματα. Οι γνώσεις της επιστήμης της Πληροφορικής περιλαμβάνουν ικανότητες επίλυσης προβλημάτων, σχεδιασμού συστημάτων και κατανόησης της ανθρώπινης συμπεριφοράς».

Στόχος, λοιπόν, είναι η δημιουργία ενός σχολείου που με τη χρήση των ΤΠΕ θα είναι πραγματιστικό αλλά και καινοτόμο, θα διέπεται από μία ολοκληρωμένη προσέγγιση και θα παρέχει πρόσβαση σε υψηλού επιπέδου εκπαίδευση για όλους. Οι εκπαιδευτικοί θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν ένα σχολικό περιβάλλον αναβαθμισμένο με σύγχρονες υποδομές και παιδαγωγικές, ώστε να εκπαιδεύσουν μαθητές με τις δεξιότητες που απαιτούνται από τον κόσμο του αύριο, όπως αυτός διαμορφώνεται σε παγκόσμιο αλλά και εθνικό επίπεδο, και θα συγκλίνει στην ευρύτερη πολιτική για την ανάπτυξη.

ΠΗΓΗ: ert.gr