Σχολικοί διαδικτυακοί τόποι: Ελλάδα

Ζακόπουλος Β., Σαλονικίδης Γ., Τερζίδης Σ., Φιλιππιάδης Γ., δάσκαλοι

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η παρούσα έρευνα έχει ως στόχο τη μελέτη των σχολικών διαδικτυακών τόπων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Ειδικότερα προσπαθεί να απαντήσει στα παρακάτω ερωτήματα: Από ποιους κανόνες ή νομοθεσία διέπεται η λειτουργία των σχολικών διαδικτυακών τόπων, ποια είναι η δομή και το περιεχόμενό τους, από ποιους σχεδιάζονται, ενημερώνονται και πόσο συχνά; Υπάρχει σύνδεση του περιεχομένου τους με τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών και τέλος πώς εξασφαλίζονται οι πόροι για τη λειτουργία τους;

Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός πως για το συγκεκριμένο θέμα υπάρχουν ελάχιστες αναφορές και περιορισμένα ερευνητικά δεδομένα, αποφασίσαμε να διερευνήσουμε ένα μικρό, αλλά αντιπροσωπευτικό, δείγμα 40 διαδικτυακών τόπων αξιοποιώντας τους πίνακες αξιολόγησης που προέκυψαν από τον διαγωνισμό σχολικών ιστοσελίδων που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του 1ου Πανελλήνιου Συνεδρίου για τις ΤΠΕ στη Νάουσα το Μάιο του 2008. Παράλληλα μελετήσαμε τις εγκυκλίους, τη νομοθεσία και τις σχετικές έρευνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Καταλήξαμε σε μια σειρά από προτάσεις προς την κατεύθυνση της παιδαγωγικής αξιοποίησης των διαδικτυακών τόπων των σχολείων από τους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές και το ευρύτερο σχολικό περιβάλλον.
Σημείωση: Η εργασία αυτή αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης έρευνας σε εξέλιξη με θέμα τις Σχολικές Ιστοσελίδες σε διάφορες χώρες του κόσμου (Αμπράζη Ζωή, Δαπόντες Νίκος, Ζακόπουλος Βασίλης, Σαλονικίδης Γιάννης, Τερζίδης Σωτήρης, Φιλιππιάδης Γρηγόρης).

ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: σχολικοί διαδικτυακοί τόποι, αξιολόγηση, πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια, ευρωπαϊκές χώρες, Ελλάδα.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Είναι πλέον παραδεκτό και σημειώνεται συχνά από ερευνητές και παιδαγωγούς πως το Διαδίκτυο μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό παιδαγωγικό εργαλείο στα χέρια των εκπαιδευτικών, καθώς διαθέτει ένα μεγάλο εύρος ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και εφαρμογών, που είναι σε θέση να υποστηρίξουν σχεδόν όλες τις πτυχές της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η ανάπτυξη και λειτουργία ενός σχολικού διαδικτυακού τόπου αποτελεί μία από τις πολλαπλές, ενδιαφέρουσες και χρήσιμες εφαρμογές του πολυδύναμου αυτού εργαλείου.

Η παρούσα έρευνα έχει ως σκοπό τη μελέτη των σχολικών διαδικτυακών τόπων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα και ειδικότερα προσπαθεί να απαντήσει σε συγκεκριμένα ερωτήματα που σχετίζονται με τη λειτουργία, τη δομή και το περιεχόμενό τους.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ
Για την αποτύπωση της κατάστασης που επικρατεί σήμερα στο ελληνικό εκπαιδευτικό Διαδίκτυο, και συγκεκριμένα στις σχολικές ιστοσελίδες, αξιοποιήθηκαν κυρίως οι πίνακες αξιολόγησης σχολικών διαδικτυακών τόπων, όπως αυτοί προέκυψαν κατά τον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Σχολικών Ιστοσελίδων που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του 1ου Πανελλήνιου Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ημαθίας (Νάουσα, Μάιος 2008), καθώς και τους καταλόγους σχολικών διαδικτυακών τόπων που φιλοξενούνται στο Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο (ΠΣΔ).
Κατά το διάστημα Δεκεμβρίου 2008 – Ιανουαρίου 2009 ελέγχθηκε το σύνολο των διευθύνσεων των διαδικτυακών τόπων του ΠΣΔ (4.238), προκειμένου να διαπιστωθεί πόσοι από αυτούς είναι πραγματικά ενεργοί. Στη συνέχεια επιλέχθηκαν οι 40 πληρέστεροι διαδικτυακοί τόποι Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (ο κατάλογος των διευθύνσεων στο Παράρτημα), όπως αυτοί αξιολογήθηκαν στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Σχολικών Ιστοσελίδων 2008 και μελετήθηκε το σύνολο των σελίδων τους.

Η έρευνα επικεντρώθηκε στη δομή και το περιεχόμενο των διαδικτυακών τόπων και βασίστηκε στα παρακάτω ερωτήματα:
• Πόσο συχνά ενημερώνεται ο διαδικτυακός τόπος;
• Ποιος ή ποιοι είναι υπεύθυνοι για τη συντήρηση και ενημέρωσή του;
• Τι είδους πληροφορίες δίνονται για τη σχολική μονάδα και την ευρύτερη περιοχή;
• Παρέχεται ενημέρωση για τη λειτουργία της σχολικής μονάδας ως υπηρεσία;
• Παρουσιάζονται οι δραστηριότητες της σχολικής μονάδας και άλλες εκδηλώσεις της σχολικής ζωής μέσα από τις σελίδες;
• Προσφέρεται παιδαγωγικό υλικό και σε ποιους απευθύνεται αυτό; (μαθητές – εκπαιδευτικούς)
• Προστατεύονται επαρκώς τα προσωπικά δεδομένα των μαθητών και του εκπαιδευτικού προσωπικού;
• Περιλαμβάνονται κατάλογοι με εγκεκριμένους υπερσυνδέσμους εκπαιδευτικού ενδιαφέροντος;
• Ο σχεδιασμός του διαδικτυακού τόπου βασίζεται σε στατικές ή δυναμικές σελίδες;
• Δίνεται η δυνατότητα σύγχρονης ή/και ασύγχρονης επικοινωνίας μεταξύ μαθητών, εκπαιδευτικών, γονέων κλπ. με την αξιοποίηση εργαλείων του διαδικτύου (Forum, chat, email κλπ.);
• Φαίνεται να αξιοποιείται παιδαγωγικά το περιεχόμενο του διαδικτυακού τόπου από εκπαιδευτικούς και μαθητές και σε ποιο βαθμό;

Τέλος συγκρίθηκαν τα αποτελέσματα της έρευνας με προηγούμενες αναφορές σχετικά με το ίδιο θέμα (Καράμηνας 2001, Δαπόντες κ.ά. 2007), αλλά και με τα αποτελέσματα μελετών του Ελληνικού «Παρατηρητηρίου για την Κοινωνία της Πληροφορίας» στο πλαίσιο του έργου «Μελέτη για την μέτρηση των δεικτών των πρωτοβουλιών eEurope και i2010 για τα έτη 2006 και 2007» (Μάρτιος 2007).

ΣΧΟΛΙΚΟΙ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΙ ΤΟΠΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Ως 1η καταγεγραμμένη παρουσία σχολικών ιστοσελίδων στο Διαδίκτυο αναφέρονται αυτές του 13ου και 21ου Δημοτικού Σχολείου Κερατσινίου (1997) και του 7ου και 11ου Δημοτικού Σχολείου Γλυφάδας (Καράμηνας 2001) για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και η αντίστοιχη του 6ου Γυμνασίου Σερρών για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Δαπόντες κ.ά. 2007).

Τα επόμενα χρόνια η δημιουργία σχολικών ιστοσελίδων αυξήθηκε σημαντικά, ιδιαίτερα την περίοδο 1999-2005 οπότε και το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο (ΠΣΔ) μεγιστοποίησε τη δράση του. Η συμβολή του φαίνεται να είναι καθοριστική, αφού σύμφωνα με την αναφορά για την «Καταγραφή και αποτίμηση της χρήσης του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου» (Λυμπέρης 2005), αναφέρονται συνολικά 3.280 ενεργοί διαδικτυακοί τόποι σχολικών μονάδων, ενώ το 2008 αυτοί έφτασαν τους 4.538 σε σύνολο 14.000 περίπου (Γράφημα 1).

Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνονται και με την έρευνα του Ελληνικού «Παρατηρητηρίου για τη Κοινωνία της Πληροφορίας» με τίτλο «Μελέτη για τη μέτρηση των δεικτών των πρωτοβουλιών eEurope και i2010 για τα έτη 2006 και 2007» (Μάρτιος 2007), όπου φαίνεται πως 1 στα 3 σχολεία διαθέτει ιστοσελίδα (Γράφημα 2).

Αυτό το οποίο συμπεραίνεται είναι πως τα τελευταία χρόνια (2005-2008) (Γράφημα 2) ο αριθμός των ενεργών σχολικών ιστοσελίδων παραμένει σταθερός με μικρές αυξομειώσεις (31%-35%).
Έπειτα όμως από έλεγχο όλων των ενεργών διαδικτυακών τόπων (12/08 – 1/09), που βρίσκονται στους καταλόγους του ΠΣΔ (συνολικά 13.978 σχολικές μονάδες), κι ενώ αναφέρονταν ως ενεργοί 4.238 διαδικτυακοί τόποι, διαπιστώθηκε πως μόνο οι 398 ήταν ουσιαστικά ενεργοί (δηλ. διέθεταν ενημερωμένο περιεχόμενο για τους τελευταίους 12 μήνες). (πίνακας 1).

Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά οι σχολικές μονάδες που διαθέτουν ενεργές ιστοσελίδες στο Διαδίκτυο περιορίζονται στο 9,40%! (Γράφημα 3). Ποσοστό που δίνει μια απογοητευτική εικόνα γύρω από τη χρήση των διαδικτυακών τόπων στην ελληνική σχολική επικράτεια.