ΓΑΙΑ ΙΙ – ΙΑΣΩΝ

Αλέξανδρος Ανδρεάδης

ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΥ ΙΑΣΩΝΑ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΓΑΙΑ ΙΙ

Υπάρχουν δύο τρόποι για την είσοδο σας στο λογισμικό. Κάνοντας κλικ στο στη λέξη ΓΑΙΑ ΙΙ οπότε ανοίγει η κεντρική οθόνη του λογισμικού και τοποθετώντας το δείκτη του ποντίκι σας  σε κάποια εικόνα έχετε πληροφορίες  ποιον μικρόκοσμο του λογισμικού μπορείτε να  επισκεφθείτε.
Ανοίγοντας το φάκελο μικρόκοσμοι μπορείτε να επιλέξτε το συγκεκριμένο μικρόκοσμο. (Κάθε μικρόκοσμος συνήθως αποτελείται από ένα σύνολο μικρότερων μικρόκοσμων της ίδιας θεματικής ενότητας).

Ανοίξτε το λογισμικό ΓΑΙΑ ΙΙ και προσανατολισθείτε στη κεντρική οθόνη. Σύρετε σιγά-σιγά το ποντίκι σας σε κάθε εικόνα της οθόνης και δείτε τις πληροφορίες για τους μικρόκοσμους του λογισμικού. Μην περιορισθείτε μόνο στις εικόνες της σφαίρας αλλά και στις εικόνες που βρίσκονται εκτός της σφαίρας. Ανοίξτε το Μικρόκοσμο Ιάσων-Ταξίδια. Θα εμφανισθεί μπροστά σας η παρακάτω εικόνα του χώρου εργασίας ο οποίος χωρίζεται σε 4 τμήματα: α) Ο χώρος με την ονομασία Επίπεδοι Χάρτες, β) Ο χώρος με την ονομασία Πλανήτης Γη (μικρός χάρτης), γ) Ο χώρος Βάσης Δεδομένων με διάφορα γεωγραφικά στοιχεία και δ) το κάτω μέρος της οθόνης που είναι το πιλοτήριο ή το κύριο χειριστήριο του προγράμματος.

ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΕΠΙΠΕΔΟΙ ΧΑΡΤΕΣ

Μπορείτε να μετακινηθείτε στο χάρτη κάποιου συγκεκριμένου τόπου χρησιμοποιώντας την οριζόντια ή κάθετο ράβδο κύλισης. ’λλος τρόπος μετακίνησης είναι να γράψτε τις γεωγραφικές συντεταγμένες μιας συγκεκριμένης περιοχής στα αντίστοιχα πλαίσια (κάτω εικόνα) και να πατήστε ENTER

Τοποθετείστε το δείκτη του ποντικιού σας στα εικονίδια της υδρόγειου και διαβάστε προσεκτικά τι αλλαγές επιφέρουν. Κάνετε κλικ σε κάθε εικονίδιο για να δείτε τα αποτελέσματα στα χάρτη.

Στο πιλοτήριο υπάρχει ένα πλαίσιο με την ονομασία του χάρτη. Χρησιμοποιείστε το βέλος κύλισης για να δείτε ποιους χάρτες προσφέρει το λογισμικό. Επιλέξτε δύο ή τρεις χάρτες της αρεσκείας σας και εξοικειωθείτε στη περιήγηση των χαρτών. Με κλικ στην επάνω αριστερή άκρη του επίπεδου χάρτη αυτός μπορεί να καλύψει όλη την οθόνη. Με νέο κλικ γυρίζεται στη μορφή των παραθύρων.

Διαλέξτε το χάρτη Αμερική-Γεωφυσικός. Κάνοντας κλικ στο μικρό παγκόσμιο χάρτη και πάνω στο χώρο της Αμερικάνικης ηπείρου θα μετακινηθείτε εύκολα σε διάφορες περιοχές της Αμερικής.

ΕΞΕΡΕΥΝΗΤΗΣ

Θα παρατηρείστε ότι στους χάρτες υπάρχει ένα αεροπλάνο το οποίο ονομάζεται ΕΞΕΡΕΥΝΗΤΗΣ. Τοποθετείστε το ποντίκι σας πάνω στον εξερευνητή και σύρετε τον στο επίπεδο του χάρτη. Καθώς μετακινείται το αεροπλάνο προσέξτε ότι σε κάθε θέση έχουμε τις συντεταγμένες πάνω στο χάρτη. Στα πλαίσια των συντεταγμένων λ και φ σβήστε τις τιμές που υπάρχουν, δώστε δικές σας τιμές και πατήστε το ENTER. Θα παρατηρείστε ότι το αεροπλάνο μετακινήθηκε στις νέες συντεταγμένες. Στο πιλοτήριο θα δείτε ένα πλαίσιο που γράφει αεροπλάνο. Αν σύρετε το βέλος κύλισης θα δείτε ότι ο εξερευνητής μπορεί να πάρει διάφορες μορφές. Η πυξίδα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αλλαγή κατεύθυνσης του εξερευνητή.

ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΠΙΛΟΤΗΡΙΟΥ

Έναρξη φαινομένου/προσομοίωσης

Παύση φαινομένου/προσομοίωσης

Έξοδος από το μικρόκοσμο

Πληροφορίες για τη λειτουργία των Μικρόκοσμων

Σύνδεση με το Internet

Δεξιός μεταβολέας: Επιλογή βήματος εξερευνητή (σε Km)

Αριστερός μεταβολέας: Καθορισμός της απόσταση που θα διανύσει ο εξερευνητής

Μετρητής απόστασης που διανύει ο εξερευνητής (σε Km) και καθαρισμός τη αναγραφόμενης ένδειξης (Πατώντας X). Χρησιμεύει στις περιπτώσεις που επιθυμείτε να κατευθύνετε το κινητό σε κάποια πόλη με δύο ή περισσότερες διαδοχικές καθορισμένες πορείες υπό διαφορετικές π.χ. κατευθύνσεις

Τοποθετείστε το δείκτη του ποντικιού σας στα εικονίδια αυτά και διαβάστε τις οδηγίες. Θα δείτε ότι λειτουργούν παρόμοια με τις εντολές του Office στον κατάλογο Επεξεργασία

Το εικονίδιο αυτό αλλάζει τη μορφή του μικρού χάρτη από επίπεδο σε τρισδιάστατο. Κάνετε κλικ στο εικονίδιο αυτό για να δείτε τις αλλαγές

Εναλλακτική Προβολή της Βάσης Δεδομένων και Επιλεγμένης Πόλης.

Συγχρονισμός δεδομένων της βάσης με τα στοιχεία του χάρτη: Κάθε φορά που κάνετε κάποια νέα καταχώρηση

ΑΠΛΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

1. Επιλέξτε τον Γεωφυσικό χάρτη της Ευρώπης. Από το πιλοτήριο επιλέξτε να εμφανίζονται οι πρωτεύουσες της Ευρώπης. Κάνετε κλικ στην Αθήνα. Ο εξερευνητής τοποθετείται στην Αθήνα. Μηδενίστε το μετρητή απόστασης καθώς και τους μεταβολείς.
2. Ανοίξτε ένα φύλλο του Word και σχηματίστε τον παρακάτω πίνακα

1. Κάνετε κλικ στη Ρώμη και ο εξερευνητής θα τοποθετηθεί στη Ρώμη ενώ μπορείτε να διαβάσατε τα δεδομένα για να συμπληρώστε τον πίνακα..
2. Μηδενίστε την απόσταση και μετακινηθείτε στις επόμενες πόλεις συμπληρώνοντας τον πίνακα.
3. Εναλλακτικός τρόπος μετακίνησης είναι επιλέγοντας από τη βάση δεδομένων την αντίστοιχη χώρα. Ο εξερευνητής τοποθετείται αυτομάτως στη πρωτεύουσα της χώρας και μπορείτε αμέσως να δείτε την απόσταση που διέτρεξε από την τελευταία του θέση, τις γεωγραφικές συντεταγμένες στη νέα του θέση αλλά και το ίχνος της διαδρομής του στο χάρτη.
   

   ---

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ

Στους γεωγραφικούς χάρτες που εμφανίζονται σε αυτό το παράθυρο, υπάρχουν κάποια εικονίδια (χαρτογραφικά στοιχεία) που συμβολίζουν τα ακόλουθα:

	Έρημος		Οροπέδιο		Λίμνη		Πεδιάδα
	Θάλασσα		Όρος		Ποταμός		Ωκεανός

Πατώντας σε κάποιο από τα σύμβολα, αφενός το κινητό τοποθετείται στο σημείο αυτό, αφετέρου συνδέεστε αυτόματα με τα στοιχεία που αφορούν στο συγκεκριμένο σημείο στο χάρτη και υπάρχει καταχωρημένο στη Βάση Δεδομένων.

ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΠΛΑΝΗΤΗΣ ΓΗ

Ο Πλανήτης Γη είναι ένα πολύ βασικό παράθυρο που χρησιμοποιείται σε πολλούς μικρόκοσμους. Το σημείο εκκίνησης μπορεί να καθοριστεί με κλικ στην επιφάνεια εργασίας. Τα υπόλοιπα παράθυρα ενημερώνονται αυτόματα. Αν δεν έχετε αυτή την εικόνα αλλά τη μορφή του παγκόσμιου χάρτη χρησιμοποιείστε το κουμπί εναλλαγής εμφάνισης από το πιλοτήριο.

1. Εμφάνιση/Απόκρυψη γεωγραφικών παραλλήλων
2. Εμφάνιση/Απόκρυψη γεωγραφικών μεσημβρινών
3. Εμφάνιση/Απόκρυψη του ίχνους του κινητού με σταυρονήματα
4. Εμφάνιση/Απόκρυψη της πορείας του κινητού με συνεχή γραμμή

ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΒΑΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

Η βάση δεδομένων παρέχει πληροφορίες για τις διάφορες χώρες ή κάνοντας κλικ ανάγλυφο έχετε πληροφορίες για τις αντίστοιχες περιοχές. Οι πληροφορίες για τις χώρες είναι:   1) Όνομα, 2) Κωδικός 3) Έκταση 4) Πληθυσμός, 5) Πρωτεύουσα 6) Πληθυσμός πρωτεύουσας 7) Γλώσσα 8) Νόμισμα 9) Θρησκεία 10) Διαφορά ώρας 11) Ήπειρος, 12) Γεωγραφικό μήκος 13) Γεωγραφικό πλάτος. Υπάρχουν 195 καταχωρήσεις στη βάση δεδομένων και αν επιθυμείτε μπορείτε να προσθέσετε και δικές σας καταχωρήσεις. Αν επιλέξτε το ανάγλυφο τότε υπάρχουν οι εξής πληροφορίες: 1) Έρημοι, 2) Θάλασσες, 3) Κόλποι 4) Λίμνες, 5) Ποτάμια 6) Οροπέδια 7) Μεγάλες πεδιάδες 8) Βουνά και 9) Ωκεανοί. Για κάθε κατηγορία υπάρχουν πληροφορίες για α) Όνομα, β) Γεωγραφικό μήκος, γ) Γεωγραφικό πλάτος, δ) Είδος, ε) Μονάδα μέτρησης (εάν μετριέται το είδος), ζ) Μέγεθος σε σχέση με τη μονάδα η) Ήπειρος. Υπάρχει και εδώ η δυνατότητα εμπλουτισμού των δεδομένων. Επιλέγοντας κάποιο στοιχείο από τη βάση δεδομένων αυτομάτως ο εξερευνητής τοποθετείται στην αντίστοιχη τοποθεσία πάνω στο χάρτη. Υπάρχει επομένως συγχρονισμός βάσης δεδομένων και χάρτη. Για το λόγο αυτό αν εισάγετε νέα δεδομένα θα πρέπει να πατήστε και το πλήκτρο συγχρονισμός του πιλοτηρίου για να υπάρξει αυτή η δυνατότητα για τα νέα δεδομένα.

ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ

Το λογισμικό δίνει τη δυνατότητα επεξεργασίας χαρτών αλλά όχι άμεσα. Στη περίπτωση που θέλετε να χρησιμοποιείστε αυτή τη δυνατότητα δεν θα ανοίξτε το πρόγραμμα από την επιλογή ΓΑΙΑ ΙΙ αλλά θα επιλέξτε Μικρόκοσμοι-Χαρτογράφηση. Θα ανοίξει τότε η διπλανή εικόνα. Με εικονίδια παρόμοια όπως της ζωγραφικής των Windows αλλά και μερικά πρόσθετα που γνωρίζετε ήδη. Τα σημαντικότερα είναι:

1. Επεξεργασία εικόνας χάρτη. Ο επεξεργαστής εικόνων διαθέτει πολλά εργαλεία με τα οποία μπορείτε να δημιουργήσετε, να αποθηκεύσετε και να χρησιμοποιήσετε τους δικούς σας χάρτες.
2. Επεξεργασία εικόνας εξερευνητή, όπου μπορείτε να δημιουργήσετε τους δικούς σας ιπτάμενους εξερευνητές.

Το λογισμικό δέχεται χάρτες σε μορφή GIF και μπορείτε αρχικά να χρησιμοποιείστε τους χάρτες που υπάρχουν στον αντίστοιχο φάκελο του λογισμικού. Μπορείτε όμως να εμπλουτίσετε το φάκελο αυτό και από υλικό που έχετε βρεi από το Internet. Βέβαια για την επεξεργασία των χαρτών το ίδιο μπορείτε να κάνετε χρησιμοποιώντας το πρόγραμμα Ζωγραφικής των Windows.

Για τα εικονίδια των οποίων δεν θυμόσαστε τη χρήση μπορείτε να τοποθετείστε το δείκτη του ποντικιού σας πάνω σε ένα εικονίδιο και τότε θα αναδυθούν πληροφορίες για τη χρήση του. Η επεξεργασία των χα πολλές δυνατότητες στήριξης διδακτικών δεξιοτήτων αλλά και στον εμπλουτισμό των χαρτών σας.

ΙΑΣΩΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΕΣ

Στην εικόνα αυτή οι διαφορές είναι ότι το παράθυρο του Πλανήτη Γη εμφανίζεται συγχρόνως σε δύο παράθυρα και επιπλέον προστίθεται το παράθυρο τομές. Το χειριστήριο έχει την ίδια λειτουργικότητα. Τοποθετώντας συντεταγμένες στο παράθυρο του πλανήτη Γη και πατώντας το ENTER ο εξερευνητής μετακινείται σε νέα θέση ενώ συγχρόνως ενημερώνονται όλα τα παράθυρα. Στην περιοχή εργασίας αυτού του παραθύρου μπορείτε να δείτε τη γη σε 2 αναπαραστάσεις-τομές. Χρησιμοποιώντας το ποντίκι σας, καθορίζετε το γεωγραφικό πλάτος και μήκος της αρχικής θέσης του κινητού. Τα υπόλοιπα παράθυρα ενημερώνονται αυτόματα. Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να παρακολουθήσετε την μεταβολή των λ και φ κατά τη διάρκεια της κίνησης.

ΙΑΣΩΝ ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Στο μικρόκοσμο των αποστάσεων έχουμε μόνο ένα γεωφυσικό χάρτη της Ελλάδας αλλά όπως θα παρατηρήσετε δύο εξερευνητές. Υπάρχουν επίσης δύο νέα παράθυρα: το παράθυρο διάνυσμα μετατόπισης και το παράθυρο αναπαράσταση διαδοχικών διανυσμάτων. Στο πρώτο μπορείτε να καθορίσετε τη κατεύθυνση κίνησης του ενεργού εξερευνητή. Η κατεύθυνση μετράται από 0-360 μοίρες και μπορείτε να την καθορίσετε και από το μοιρογνωμόνιο του πιλοτηρίου. Στο δεύτερο αυτό αναπαριστάνεται το άνυσμα της μετατόπισης Δx ως η διαφορά των ανυσμάτων x2-x1. Το ίδιο επαναλαμβάνεται για όλες τις διαδοχικές κινήσεις ενός ενεργού. Το πιλοτήριο λειτουργεί με το γνωστό τρόπο αλλά υπάρχουν δύο κουμπιά ενεργειών που εμφανίζουν τη βάση δεδομένων για τις ελληνικές πόλεις.

Εναλλακτική Προβολή της Βάσης Δεδομένων και της Αναπαράστασης Διαδοχικών διανυσμάτων.

Εναλλακτική Προβολή του Διανύσματος μετατόπισης με την Πόλη.

Πρόκειται για τη Βάση Δεδομένων που ενεργοποιείται από το πιλοτήριο. Μπορείτε, με απλές διαδικασίες, να εισάγετε εγγραφές εμπλουτίζοντας έτσι τη βιβλιοθήκη σας. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στην Βοήθεια, επιλέγοντας ? από την ετικέτα. Η πρώτη προβολή της βάσης δεδομένων περιέχει γενικές πληροφορίες ενώ με τη χρήση της δεύτερης βάσης εμφανίζονται λεπτομέρειες από την τελευταία επιλογή της γενικής βάσης δεδομένων. Η βάση δεδομένων μπορεί να εμπλουτισθεί με νέα στοιχεία και για τον συγχρονισμού τους με τα άλλα παράθυρα πρέπει να χρησιμοποιηθεί το πλήκτρο

Αν θέλετε πληροφορίες πως γίνεται η εγγραφή νέων δεδομένων πατήστε το πλήκτρο με το ερωτηματικό ? που βρίσκεται στο παράθυρο της αναλυτικής βάσης δεδομένων.

Ανδρεάδης Αλέξανδρος

Web προσαρμογή: Σαλονικίδης Γιάννης