Ιαν 23 2006

Ενημέρωση και περιβαλλοντική δράση

Θεάσεις: 7.370
  Του Γιώργου Παντελίδη, δασκάλου / υπεύθυνου του Κ.Π.Ε. Ομηρούπολης Χίουperivallontiki1
Η ανάπτυξη της τεχνολογίας σήμερα με ξέφρενους ρυθμούς επηρεάζει την εκπαιδευτική διαδικασία σε τέτοιο βαθμό που δύσκολαα θα αμφισβητήσει κάποιος την άποψη του Γάλλου επικοινωνιολόγου Friedman για την εμφάνιση ενός «παράλληλου σχολείου». Η οπτικοακουστική γλώσσα αποτελεί μια νέα κουλτούρα που σαγηνεύει και μαγνητίζει το νέο άνθρωπο. Το «σφαιρικό χωριό» – όρος που χρησιμοποιήθηκε από τον Μάρσαλ Μακλουχαν για να δηλώσει ότι η εικόνα ένωσε τόσο πολύ τον κόσμο, που μοιάζει με σφαιρικό χωριό – είναι πλέον μια πραγματικότητα. Η μαζική επικοινωνία αποτελεί σήμερα πηγή γνώσης και αυτός που την ελέγχει, ελέγχει και τη γνώση.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες η εκπαίδευση γενικότερα αλλά και στην περίπτωσή μας η Περιβαλλοντική θα πρέπει να βοηθήσει το παιδί να κτίσει τη δική του οικολογική φωλιά. Έτσι είναι ανάγκη να καταγγείλει στο παιδί τις ψευδαισθήσεις της τεχνολογίας, να το απελευθερώσει από την τεχνολογική μαγεία και να το κάνει δύσκολο, απαιτητικό με πλήρη συνείδηση. Μόνον έτσι το παιδί θα είναι σε θέση να κατανοήσει βαθύτερα τα μηνύματα, να τα κρίνει, να τα εκτιμήσει, να τα χρησιμοποιήσει αλλά και να μείνει ελεύθερο από την επιρροή τους.

Η εισαγωγή της επικαιρότητας στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση αποτελεί χρήσιμο παιδαγωγικό εργαλείο αφού:
– Βάζουμε ερωτήματα για τα περιβαλλοντικά προβλήματα
– Παίρνουμε θέση για τα προβλήματα αυτά
– Καταγγέλλουμε τις λανθασμένες πολιτικές αποφάσεις
– Καταγγέλλουμε κάθε είδους καταχρήσεις εξουσίας
– Αποκτούμε ευαισθησία σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος
– Χτίζουμε το σχολείο από τη ζωή για τη ζωή
– Εδραιώνουμε την αρμονική συνύπαρξη του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον με όρους δημοκρατίας και κοινωνικής δικαιοσύνης.

Το πόσο αποτελεσματικά δρουν τα ΜΜΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία περιγράφει ο παρακάτω πίνακας [Rigg, 1971,18]:

Μαθαίνουμε
Θυμόμαστε
1% με τη γεύση

1,5% με την αφή

3,5% με την όσφρηση

11% με την ακοή

83% με την όραση
10% από όσα διαβάζουμε

20% από όσα ακούμε

30% από όσα βλέπουμε

50% από όσα βλέπουμε και ακούμε

80% από όσα λέμε

90% από όσα λέμε και κάνουμε
Με αφορμή την τελευταία γραμμή του παραπάνω πίνακα θα θέλαμε να εμβαθύνουμε στον τομέα της προσωπικής ευθύνης και δράσης. Έτσι δεν είναι λίγοι σήμερα αυτοί που αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης μετά από τόσα χρόνια εφαρμογής της στο σχολείο, αφού τα περιβαλλοντικά προβλήματα οξύνονται και οι σημερινοί πολίτες, παλαιοί μαθητές, παραμένουν αδρανείς.
Πράγματι ενώ η Π.Ε. προσφέρει πλήθος γνώσεων, εμπειριών, βιωματικών δραστηριοτήτων αλλά και ποικιλία μέσων έκφρασης, υπολείπεται στον τομέα της ανάληψης δράσης και της συμμετοχής για την επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων. Όταν λέμε περιβαλλοντική δράση εννοούμε το σύνολο των ενεργειών που στοχεύουν να επιτύχουν μια δυναμική ισορροπία ανάμεσα στην ποιότητα ζωής και την ποιότητα περιβάλλοντος [Hungerford & Peyton, 1980]. Με τη δράση οι μαθητές συνεισφέρουν ουσιαστικά στην επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων και παράλληλα νιώθουν χρήσιμοι στην κοινωνία.
Γι’ αυτό θα πρέπει να δοθεί περισσότερη βαρύτητα στους στόχους που αφορούν την ανάληψη δράσης και τη συμμετοχή. Συγκεκριμένα να αναπτυχθεί η ικανότητα των μαθητών ώστε: να παίρνουν αποφάσεις προκειμένου να αναλάβουν δράση, να σχεδιάζουν την δράση τους, να κατανοήσουν τις πτυχές του προβλήματος επιτυγχάνοντας ποιοτική και αποτελεσματική δράση και τελικά να αλλάξουν στάσεις, τρόπο ζωής και νοοτροπία.
Κάθε κινητοποίηση που θα προτείνεται με στόχο το ενδιαφέρον του κοινού ή των μαθητών θα πρέπει να εμπεριέχει ξεκάθαρη λύση ή πρόταση. Υπάρχει μια ποικιλία στρατηγικών [Hungerford & Peyton, 1980], που προτείνονται για χρήση όπως :
– Δραστηριότητες οικοδιαχείρισης [εξοικονόμηση ενέργειας ή νερού, ανακύκλωση] – Μέθοδοι πειθούς [αποστολή επιστολών, συγκεντρώσεις υπογραφών] – Δράση μέσω κατανάλωσης [μποϋκοτάζ, αγορά προϊόντων φιλικών στο περιβάλλον] – Νομική δράση [νομικές ενέργειες] – Πολιτική δράση [να πείσουν ψηφοφόρους, νομοθέτες, κυβερνητικούς φορείς]
Τελικά καθοριστικός είναι ο ρόλος του εκπαιδευτικού αλλά και των γονέων για την επίτευξη των στόχων που προαναφέραμε. Σίγουρα αμφότεροι θα νιώσουν την ικανοποίηση βλέποντας τα παιδιά τους ενεργούς και υπεύθυνους πολίτες και όχι έρμαια της κατανάλωσης, της αδιαφορίας και του άκρατου ατομικισμού που οδηγεί στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος και την εκποίηση κάθε ανθρώπινης κουλτούρας.
Γιώργος Παντελίδης

Το άρθρο αυτό πρωτοδημοσιεύτηκε στο 109ό φύλλο της εφημεριδούλας “ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ ΚΙ ΕΜΕΙΣ” του Ομίλου Επιμόρφωσης Γονέων (έδρα Βροντάδος Χίου)

By • Περιβάλλον • 0 • Tags: