Το παιδί με προβλήματα όρασης στη σχολική τάξη

Iris Torres & Anne L. Corn

Μετάφραση: Αργυρώς Ράπτου.
Πανελλήνια Ένωση Αμφιβληστροειδοπαθών (Π.Ε.Α.), τ. 21, Αθήνα 2001
Προτάσεις για δασκάλους
Πώς μπορώ να βοηθήσω ένα παιδί με προβλήματα όρασης να νιώθει, άνετα μέσα στην τάξη μου;1. Να θυμάστε ότι το παιδί με προβλήματα όρασης είναι ένας από τους πολλούς μαθητές μέσα στην τάξη σας, που ο καθένας τους έχει ατομικά χαρακτηριστικά και ανάγκες. Ο εξειδικευμένος δάσκαλος για τυφλούς θα είναι μια πηγή πληροφοριών για σας, συν το ότι θα αναλάβει να διδάξει ο ίδιος μερικά πράγματα για τις ειδικές μαθησιακές ανάγκες του παιδιού


2. Να αισθάνεστε άνετα με τη χρήση των λέξεων όπως «βλέπω» και «κοιτάζω». Οι λέξεις αυτές χρησιμοποιούνται το ίδιο στο λεξιλόγιο των τυφλών και των άλλων παιδιών. Τα παιδιά που δε βλέπουν τις χρησιμοποιούν για να δηλώσουν τις μεθόδους με τις οποίες βλέπουν, όπως με το ν” αγγίζουν ή να κοιτάζουν από πολύ κοντά και σε εκφράσεις που χρησιμοποιούν στην καθημερινή συνομιλία όπως «θα σε δω σύντομα».

3. Συστήστε το παιδί με προβλήματα όρασης όπως θα κάνατε και μ” οποιονδήποτε άλλο μαθητή. Όταν τα άλλα παιδιά ή οι ενήλικες κάνουν ερωτήσεις, ενθαρρύνετε το παιδί με προβλήματα όρασης να τις απαντήσει. Το καλύτερο είναι να είστε ανοιχτοί και τίμιοι μπροστά σ” ένα πρόβλημα όρασης. Τα περισσότερα παιδιά θα νιώθουν πιο άνετα όταν οι συνομήλικοί τους καταλάβουν τους περιορισμούς τους εξαιτίας της όρασης. Όμως, η ευαισθησία και η διάκριση πρέπει να εφαρμόζονται, γιατί μερικά παιδιά προσπαθούν να«κρύψουν» ή να αρνηθούν ότι έχουν προβλήματα όρασης και άλλα μπορεί να μη νιώθουν άνετα όταν συζητούν αυτά τα προβλήματα όρασης δημοσίως.

4. Να συμπεριλαμβάνετε το μαθητή με προβλήματα όρασης σε όλες τις δραστηριότητες: γυμναστική, οικιακή οικονομία, εκμάθηση ηλεκτρονικών υπολογιστών, χειροτεχνίες και τα λοιπά. Ο υποστηρικτικός ή Ο περιοδεύων εξειδικευμένος δάσκαλος είναι σε θέση να σας προτείνει λύσεις για τις μεθόδους και τον ειδικό εξοπλισμό ή τα εργαλεία που μπορούν να βοηθήσουν στην εκτέλεση ορισμένων δραστηριοτήτων.

5. Μερικές φορές, όλα τα παιδιά αρέσκονται να είναι το κέντρο της προσοχής, παραδείγματος χάριν να είναι αρχηγοί μιας ομάδας ή εκφωνητές κάποιου προγράμματος. Ενθαρρύνετε το παιδί με προβλήματα όρασης να συναγωνίζεται για τη θέση του αρχηγού ή να τη δέχεται όπως ακριβώς κάνουν και τα άλλα παιδιά.

6. Όσο για τον έπαινο και την πειθαρχία, οι ίδιοι κανόνες πειθαρχίας που εφαρμόζονται στην υπόλοιπη τάξη πρέπει να ισχύουν και για το παιδί με προβλήματα όρασης. Ωστόσο, ένα χαμόγελο επιδοκιμασίας ή ενθάρρυνσης δεν είναι πάντα ορατό από ένα τέτοιο μαθητή. Έτσι μια χειρονομία, όπως ένα θωπευτικό χτύπημα στην πλάτη ή στον ώμο ή μια προφορική αναγνώριση, μπορούν να εξυπηρετήσουν ως υποκατάστατα.

7. Ενθαρρύνετε το μαθητή με προβλήματα όρασης να κυκλοφορεί μέσα στην τάξη για να παίρνει τα υλικά που χρειάζεται ή τις 0mικές πληροφορίες. Το παιδί θα ξέρει τις δικές του ανάγκες και η μέθοδος αναπλήρωσής τους θα γίνει σύντομα μέρος του καθημερινού προγράμματος της τάξης.

8. Παιδιά με κάποια προβλήματα όρασης ίσως να μη γνωρίζουν το πρόβλημά τους και γι” αυτό ίσως να μην ενδιαφέρονται για γεγονότα που συμβαίνουν σε κάποια απόσταση. Μπορεί να μην παρατηρήσουν, για παράδειγμα, μια έκφραση του προσώπου, ένα νεύμα ή μια κίνηση του χεριού που τους προτείνει να πάνε στο δάσκαλό τους ή να απαντήσουν σε μια ερώτηση. Γι” αυτό, τα προφορικC1 σημάδια, όπως να φωνάξετε το όνομα του μαθητή, μπορεί να είναι απαραίτητα.

9. Διαθέστε του επιπλέον εργασία, θρανίο και χώρο σε ντουλάπι εφόσον είναι ανάγκη να αποθηκεύει ειδικό υλικό όπως: ογκώδη, βιβλία Μπράιγ ή μεγεθυμένα βιβλία βλεπόντων, βοηθήματα χαμηλής όρασης, αναλόγια ανάγνωσης και τα παρόμοια.

10. Ως αποτέλεσμα της γνωριμίας με το συμμαθητή που έχει κάποιο πρόβλημα όρασης, οι μαθητές ίσως δείξουν ενδιαφέρον για θέματα που σχετίζονται με την όραση και τα προβλήματά της. Μπορεί να θέλετε να ενσωματώσετε αυτά τα θέματα στα μαθήματα της τάξης σας. Για παράδειγμα στη φυσική, το φως και η οπτική μπορεί να γίνουν θέμα συζήτησης, στην υγιεινή, οι στάσεις έναντι των αναπηριών, στην κοινωνιολογία, πληροφορίες για τις υπηρεσίες μέσα στην κοινωνία και για τη διάκριση έναντι των ανθρώπων με ειδικές ανάγκες, στη λογοτεχνία, βιβλία συγγραφέων που οι ίδιοι έχουν προβλήματα όρασης. Αν το παιδί με προβλήματα όρασης νιώθει άνετα με αυτές τις πληροφορίες; ίσως θελήσει να συμμετέχει στην παρουσίαση του μαθήματος. Από την άλλη μεριά, υπερβολική προσοχή στο παιδί με προβλήματα όρασης ίσως υπερτονίσει τις διαφορές.

11. Όλα τα παιδιά είναι ευαίσθητα στην κριτική από τους ομοίους τους. Αν εσείς δεχτείτε ένα παιδί με προβλήματα όρασης, αυτό θα είναι θετικό παράδειγμα για την τάξη.

12. Ο μαθητής με προβλήματα όρασης μπορεί να φέρει στην τάξη εργαλεία ειδικά προσαρμοσμένα γι” αυτόν. Ενθαρρύνετέ τον να τα χρησιμοποιεί σύμφωνα με τις ανάγκες του και να απαντά στις όποιες ερωτήσεις μπορεί να του κάνουν οι άλλοι γι” αυτά.

13. Επειδή μερικά παιδιά με προβλήματα όρασης προτιμούν να μη γίνεται στόχος η αναπηρία τους, χρησιμοποιούν τα ειδικά εργαλεία και τη βοήθεια των άλλων μόνο όταν είναι αναγκασμένα να το κάνουν. Γενικά, θα πρέπει να σέβεστε τις επιθυμίες του παιδιού, αν όμως υποπτεύεστε ότι ένα παιδί χρειάζεται πράγματι περισσότερη βοήθεια ή ότι κάποιο άλλο πρόβλημα αναπτύσσεται, ίσως θελήσετε να συζητήσετε το πρόβλημα αυτό με το δάσκαλο υποστήριξης ή με τον περιοδεύοντα δάσκαλο.

14. Όταν πλησιάζετε ένα τυφλό μαθητή, εκτός αν σας γνωρίζει καλά, λέτε πάντα το όνομά σας και ενθαρρύνετε και τα άλλα παιδιά και τους ενήλικες του σχολείου να κάνουν το ίδιο. Δεν είναι πάντα εύκολο να αναγνωρίζονται οι φωνές, ιδιαίτερα μέσα σε πολυκοσμία Ι) σε συνθήκες που προκαλούν άγχος. Αποφύγετε τα παιχνίδια μαντέματoς, στα οποία τα παιδιά ή οι ενήλικες λένε: «Ποιος είμαι»ή «Θυμάσαι τη φωνή μου, έτσι;»

15. Τα τελείως τυφλά παιδιά και τα παιδιά με σοβαρά προβλήματα όρασης ίσως παρουσιάζουν ορισμένους. τυφλισμούς, δηλαδή να βάζουν τα δάχτυλα στα μάτια (γνωστό ως σκάλισμα ματιών), να κουνιούνται, να κάνουν περιττές ή ρυθμικές κινήσεις, να σκύβουν το κεφάλι, και να βγάζουν περίεργους ήχους. Ενθαρρύνετε την καλή στάση του σώματος και συμβουλευτείτε το μόνιμο δάσκαλο υποστήριξης ή τον περιοδεύοντα δάσκαλο για το πώς να χειριστείτε αυτή τη συμπεριφορά. Θα πρέπει να ενθαρρύνεται η επαφή με τα μάτια ή η επαφή πρόσωπο με πρόσωπο.

16. Θα πρέπει να περιμένουμε από τα παιδιά με προβλήματα όρασης να κάνουν την ίδια δουλειά με τους βλέποντες συμμαθητές τους, αν και πιθανόν να απαιτούν προσαρμογές στα μέσα ή μια ελάττωση στο φόρτο εργασίας τους εξαιτίας του περιορισμένου χρόνου. Καθώς οι μαθητές αναπτύσσουν κάποιες οπτικές ή προσαρμοστικές δεξιότητες, ο φόρτος εργασίας τους, τα πλαίσια χρόνου, αλλά και τα σχολικά τους καθήκοντα, θα πρέπει να προσεγγίζουν και να φτάνουν τις πρoσδoκίες σας για τους άλλους μαθητές της τάξης σας.

17. Για να βελτιώσετε την ανεξαρτησία, επιτρέψτε στο παιδί με προβλήματα όρασης να εκτελεί ορισμένα καθήκοντα. Επιπλέον, για να καλλιεργήσετε την καλή επικοινωνία μεταξύ συνομηλίκων, αλλά και το συναίσθημα της αυτοαξίας, το παιδί πρέπει να ενθαρρύνεται να προσφέρει αλλά και να δέχεται αμοιβαία τη βοήθεια των άλλων.

18. Το παιδί με προβλήματα όρασης είναι πολύ πιο όμοιο με τα άλλα παιδιά στην τάξη σας απ” ό,τι είναι διαφορετικό. Μεταχειριστείτε το παιδί κατάλληλα.

 

Πώς το παιδί με προβλήματα όρασης θα κινείται στην τάξη και στο σχολείο;

1. Ένα παιδί με χαμηλή όραση συνήθως μπορεί να μάθει να αποφεύγει τα εμπόδια μέσα στην τάξη και στους διαδρόμους. Ο δάσκαλος υποστήριξης ή ο περιοδεύων δάσκαλος θα σας ειδοποιήσει αν κάποιες συγκεκριμένες περιοχές (όπως οι σκάλες, η παιδική χαρά στην αυλή και οι θαμπά φωτισμένες περιοχές) μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα.

2. Ο δάσκαλος υποστήριξης ή ο περιοδεύων δάσκαλος θα εξοικειώσει με την τάξη και τις γύρω περιοχές το τελείως τυφλό παιδί ή εκείνο που έχει σοβαρό πρόβλημα όρασης. Ο δάσκαλος αυτός θα διδάξει στο μαθητή πώς να πηγαίνει στην τάξη του και πώς να φεύγει από εκεί μόνος του, δηλαδή ν” αποκτήσει αυτονομία.

3. Μερικές φορές ένα παιδί με προβλήματα όρασης ίσως επιλέξει (ή ίσως έχει την ανάγκη) να χρησιμοποιεί κάποιο βλέποντα οδηγό. Για την ευκολία και ασφάλεια της κίνησης, το παιδί πρέπει να κρατά σταθερά τον οδηγό του ακριβώς πάνω από τον αγκώνα (ένα ποιούν όλες τις αισθήσεις τους, να προσδιορίζουν και να διατηρούν τη γνώση τους για τη δομή του περιβάλλοντος καθώς μετακινούνται από τόπο σε τόπο με ασφάλεια, επάρκεια και ανεξαρτησία. Οι δεξιότητες που διδάσκονται εξαρτώνται από το επίπεδο της εννοιολογικής ανάπτυξης του παιδιού και την αυτονομία που έχει στις μετακινήσεις του. Παραδείγματος χάρη, δε διδάσκουμε σ” ένα παιδί να κυκλοφορεί με λεωφορεία χωρίς συνοδό, εάν δεν έχει μάθει προηγουμένως να διασχίζει δρόμους μόνο του. Ο δάσκαλος κινητικότητας και προσανατολισμού μπορεί να δείξει στο παιδί καινούριες τάξεις και δρομολόγια και να του διδάξει τη χρήση του μπαστουνιού και άλλων βοηθημάτων κινητικότητας, όπως οπτικούς και ακουστικούς χάρτες, πυξίδες, καθώς και ηλεκτρονικά μηχανηματάκια κυκλοφορίας. Μπορεί επίσης να του συστήσει τη συμμετοχή σε κάποιο πρόγραμμα όπου ο μαθητής θα διδαχτεί τη χρήση σκύλου οδηγού. Αυτά τα πολύ εκπαιδευμένα ζώα δίνονται συνήθως σε γυμνασιόπαιδα που έχουν ήδη κατακτήσει τη χρήση του μπαστουνιού σε ποικίλα περιβάλλοντα, όπως πολυκοσμία, κυλιόμενες σκάλες, ανελκυστήρες, λεωφορεία και τρένα. Ο δάσκαλος προσανατολισμού και κινητικότητας μπορεί να διδάξει στο μαθητή να χρησιμοποιεί ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα βοηθήματα:
Το μακρύ μπαστούνι, που υπάρχει σε πολλούς τύπους. Τα μπαστούνια μπορεί να είναι μονοκόμματα ή σπαστά, και υπάρχει ποικιλία ειδικών μπαστουνιών στην αγορά. Ένα έχει υψηλής έντασης φωτάκι που αναβοσβήνει, το οποίο είναι ιδιαίτερα χρήσιμο σε στιγμές περιορισμένης ορατότητας, ούτως ώστε ο τυφλός να γίνει αντιληπτός από τον αυτοκινητιστή από μακριά. Ένα άλλο, το μπαστούνι με λέιζερ, δίνει απτική ή ακουστική ανατροφοδότηση, ή και τα δύο, για να δηλώσει εμπόδια που βρίσκονται στο ύψος του κεφαλιού, στη μέση του σώματος ή στο έδαφος. Τα εξειδικευμένα μπαστούνια είναι ακριβά και πολύπλοκα βοηθήματα κυκλοφορίας και δεν υπάρχει πιθανότητα να χρησιμοποιηθούν από πολλά παιδιά.

Ο Mowat Sensor, ο Polaron και ο Sensory 6 είναι βοηθήματα που μπορεί να τα κρατάει κανείς στο χέρι, να τα φοράει στο κεφάλι ή στο λαιμό. Αυτά τα βοηθήματα παρέχουν απτική ή ακουστική ανατροφοδότηση, ή και τα δύο, για εμπόδια μέσα στο περιβάλλον.

Οπτικά βοηθήματα, όπως τηλεσκοπικοί φακοί, που δίνονται κατόπιν συνταγής εξειδικευμένου οπτομέτρη και τα οποία συμπεριλαμβάνονται στην εκπαίδευση κινητικότητας και προσανατολισμού. Ο δάσκαλος κινητικότητας και προσανατολισμού μπορεί να διδάξει στο μαθητή με προβλήματα όρασης να χρησιμοποιεί ένα τέτοιο οπτικό βοήθημα για δουλειές, όπως να διαβάζει ταμπέλες δρόμων και λεωφορείων ή αριθμούς σπιτιών και να αναπτύξει άλλες δεξιότητες, όπως να εντοπίζει ένα αντικείμενο ή κάποιο σημάδι αναφοράς μέσα στο χώρο.

Πώς το παιδί με προβλήματα όρασης θα δουλέψει με το έντυπο υλικό;

Σημειώσεις στον πίνακα
1. Όταν ο πίνακας βρίσκεται στο εμπρός μέρος της τάξης, η πρώτη σειρά στο κέντρο είναι συνήθως μια καλή θέση για να καθίσει ένα παιδί με προβλήματα όρασης. Αν κατά τη διάρκεια του μαθήματος γίνονται επιδείξεις, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το πού θα γίνονται αυτές όταν έχετε ορίσει συγκεκριμένες θέσεις για τους μαθητές. Επειδή η γυαλάδα πιθανόν να προκαλεί ενόχληση ή να κάνει αδύνατη την ανάγνωση, ορισμένα παιδιά με προβλήματα όρασης προτιμούν θέσεις που έχουν πίσω το παράθυρο. Άλλα πάλι προτιμούν θέσεις κοντά στο παράθυρο, για να έχουν περισσότερο φυσικό φως και για ν” αποφεύγουν την αντανάκλαση από ένα γυαλιστερό μαυροπίνακα. Συμβουλευτείτε το μόνιμο δάσκαλο υποστήριξης ή τον περιοδεύοντα δάσκαλο για άλλους τρόπους που μπορείτε να βοηθήσετε τα παιδιά με τηλεσκοπικά βοηθήματα ή εκείνα που έχουν ελαττωματικό οπτικό πεδίο ή που ίσως έχουν ειδικές απαιτήσεις όσον αφορά το φωτισμό, όπως για παράδειγμα τα παιδιά με λευκοδερμία (αλμπινισμό).

2. Βάλτε ένα συμμαθητή (ή επιτρέψτε στο μαθητή με προβλήματα όρασης, ιδιαίτερα ένα μεγαλύτερο, να διαλέξει ένα συμμαθητή) α. να γράφει με καρμπόν ή να βγάζει σε φωτοτυπία τις σημειώσεις (ειδικά τα διαγράμματα) και να τα δίνει στο μαθητή με προβλήματα όρασης και β να διαβάζει τις σημειώσεις δυνατά (με χαμηλή φωνή) την ώρα που τις αντιγράφει. Το καλύτερο όμως είναι γι” αυτό το παιδί να κρατάει μόνο του, αν είναι δυνατό, τις δικές του σημειώσεις.

3. Ενθαρρύνετε το παιδί με προβλήματα όρασης να έρχεται στον πίνακα ή να μετακινεί την καρέκλα του πιο κοντά στον πίνακα αν το έχει ανάγκη και βοηθήστε το να καθίσει σε θέση ώστε να μην κόβει και τη θέα των άλλων μαθητών.

4. Δανείστε στο παιδί τις σημειώσεις σας που γράφετε στον πίνακα ή το βιβλίο από όπου τις πήρατε.

5. Να λέτε δυνατά τις σημειώσεις καθώς τις γράφετε στον πίνακα. Ο μαθητής με προβλήματα όρασης μπορεί να τις γράφει σαν ορθογραφία.

6. Δανείστε τις σημειώσεις σας από πριν στο μόνιμο δάσκαλο υποστήριξης για να μπορεί να τις μεγεθύνει, να τις σκουραίνει ή να τις αντιγράφει στο Μπράιγ. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο να το εφαρμόζετε στο μάθημα των μαθηματικών όπου είναι απαραίτητο για τους μαθητές να παρακολουθούν βήμα βήμα τις οδηγίες.

7. Ενθαρρύνετε το παιδί να χρησιμοποιεί από τη θέση του τα τηλεσκοπικά βοηθήματα που του έχουν δοθεί με ιατρική συνταγή. (ορισμένοι μαθητές που χρησιμοποιούν τηλεσκόπια προτιμούν να μην κάθονται κοντά στο πίνακα.)

8. Μερικοί μαθητές πιθανόν να χρησιμοποιούν φορητούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές, όπως τον Keynote και τον Smaltalk για να κρατούν σημειώσεις στην τάξη. Αυτές οι συσκευές είναι κανονικοί Η/Υ με πληκτρολόγιο και οθόνη που έχουν τροποποιηθεί για να δίνουν συνθετική ομιλία ή μεγεθυμένα γράμματα του τύπου ή και τα δύο. Χρησιμοποιούνται ακουστικά ώστε να μην ενοχλούν τους συμμαθητές τους. Ο μαθητής σώζει τις σημειώσεις των μαθημάτων στην τάξη και τις εργασίες του, για να μπορεί να τις ξαναμελετήσει αργότερα ή να τις τυπώσει και να τις παραδώσει στο δάσκαλό του. Οι μαθητές που χρησιμοποιούν Μπράιγ, μπορούν να έχουν ένα φορητό Η/Υ με πληκτρολόγιο όμοιο με τη γραφομηχανή Μπράιγ όπως οι: Braille-N-Speak, Versa-Braille και Pocket-Braille. Κι αυτές οι συσκευές χρησιμοποιούνται για να κρατά ο μαθητής σημειώσεις στην τάξη και να συμπληρώνει τις εργασίες του, για να τυπωθούν σε εκτυπωτή με μελάνι ή με Μπράιγ.

Διδασκαλία στην τάξη
1. Αποφεύγετε να στέκεστε με την πλάτη στο παράθυρο. Όταν η πλάτη σας είναι προς ένα παράθυρο, η .γυαλάδα και το φως θα σκιαγραφούν την παρουσίασή σας κι έτσι μπορεί να κουραστούν τα μάτια μερικών μαθητών. Αν περιορίσετε τη γυαλάδα, αυτό θα ωφελήσει όχι μόνο το μαθητή με προβλήματα όρασης μα κι ολόκληρη την τάξη.
2. Επιτρέψτε στο μαθητή με προβλήματα όρασης να σταθεί δίπλα ή στο πλάι μιας παρουσίασης.
3. Επιτρέψτε στο παιδί να βοηθήσει στην υποδειγματική διδασκαλία (ως μια προσαρμογή για να διευκολύνετε την περιορισμένη όραση του παιδιού, παρά σαν ένα ιδιαίτερο προνόμιο) ή να περιεργαστεί το υλικό πριν ή μετά από την περίοδο παρατήρησης.
4. Μια τηλεόραση κλειστού κυκλώματος (εάν υπάρχει) μπορεί να είναι χρήσιμη και θα επιτρέψει τη μεγέθυνση της παρουσίασης.

Χάρτες και διαγράμματα
1. Το παιδί με προβλήματα όρασης ίσως θελήσει να πλησιάσει πιο κοντά σ” ένα διάγραμμα. Επιτρέψτε στο παιδί να σταθεί δίπλα του ή να καθίσει στο πάτωμα μπροστά απ” αυτό, εφόσον βέβαια δεν κόβει τη θέα από κάποιο άλλο παιδί.
2. Μπορείτε να δώσετε στο παιδί ένα αντίγραφο του σχέδια γράμματος ή του χάρτη για το θρανίο του.
3. Ο δάσκαλος υποστήριξης ή ο περιοδεύων δάσκαλος είτε θα έχει μεγεθύνει είτε διαφορετικά θα έχει τροποποιήσει τους χάρτες. Οι χάρτες της τάξης και τα διαγράμματα που είναι οπτικώς πολύπλοκα, ίσως πρέπει να απλοποιηθούν από το δάσκαλο, ώστε να μπορεί το παιδί να τους βλέπει.
4. Με :τα τυφλά παιδιά μπορούν να χρησιμοποιηθούν ανάγλυφοι χάρτες ή «ακουστικοί χάρτες» (δηλαδή, μαγνητοφωνημένες περιγραφές).

Ταινίες και προβαλλόμενα έντυπα και εικόνες
1. Αν μια ταινία μικρού μήκους ή μια μηχανή προβολής διαφανειών έχει μηχανισμό προεπισκόπησης, επιτρέψτε στο παιδί να καθίσει αρκετά κοντά στην οθόνη για να τη βλέπει.
2. Όταν χρησιμοποιείτε μια ταινία με υπότιτλους, ζητήστε από κάποιο άλλο παιδί να διαβάζει τους τίτλους δυνατά για όλη την τάξη.
3. Οι μηχανές προβολής που έχουν και πίσω οθόνη είναι χρήσιμες, γιατί επιτρέπουν στα παιδιά με προβλήματα όρασης να κάθονται ακριβώς μπροστά σ” αυτή την οθόνη.
4. Λόγω της μικρής αντίθεσης ή του ανεπαρκούς φωτισμού, ορισμένες μηχανές ανάγνωσης, όπως οι μηχανές microfiche, πιθανόν να παρουσιάσουν προβλήματα ανάγνωσης. Γι” αυτό μπορείτε να ζητήσετε από κάποιον άλλο μαθητή, με την ίδια εργασία, να διαβάσει την ύλη δυνατά στο συμμαθητή του, ή δώστε στο μαθητή με: προβλήματα όρασης ένα μεγεθυσμένο αντίγραφο της ύλης που πρέπει να διαβάσει
5. Μπορείτε να κανονίσετε με το μόνιμο δάσκαλο υποστήριξης: ή με τον περιοδεύοντα δάσκαλο, να δείξετε στο μαθητή με προβλήματα όρασης μια ταινία μικρού μήκους, ένα βίντεο ή άλλη ταινία, είτε πριν είτε μετά την προβολή στην τάξη, για να βεβαιωθείτε ότι κι: αυτός ο μαθητής έχει κατανοήσει όλες τις οπτικές έννοιες που παρoυσιάζovται.
6. Το πρόσωπο που είναι υπεύθυνο για το οπτικοακουστικό υλικό ενός σχολείου ή μιας σχολικής περιφέρειας, μπορεί να είναι μια πηγή γνώσης όσον αφορά τις ιδέες και τα βοηθήματα που θα χρησιμοποιηθούν στην τάξη.
Διεύθυνση και τηλέφωνα Π.Ε.Α. , Τ.Θ. 8159, Τ.Κ. 10010, ΑΘΗΝΑ , ΤΗΛ. 210-5238389 και ΦΑΞ 210-5230263