Πρώτες βοήθειες στο Σχολικό περιβάλλον

Σκοπός του παρόντος και μιας σειράς ακόμα άρθρων είναι να δώσει βασικά στοιχεία για τις πρώτες βοήθειες σε κακώσεις που προκαλούνται σε μαθητές (τριες) στο σχολικό περιβάλλον. Στο πρώτο άρθρο περιγράφονται συνοπτικά και περιεκτικά οι άμεσες ενέργειες που γίνονται σε περίπτωση θλάσεων, αιματωμάτων, καθυστερημένου μυϊκού πόνου και κράμπας. Συζητιέται ακόμα ο ρόλος του πάγου και του ψυκτικού.

Σύμφωνα με επιδημιολογικά στοιχεία από τη χώρα μας οι τραυματισμοί που συμβαίνουν στους χώρους του Σχολείου, διακρίνονται σε:

Πρώτες βοήθειες σε καταστάσεις που δεν απειλείται η ζωή των μαθητώνΘλάσεις
Θλάση είναι ο τραυματισμός που συμβαίνει στην μυοτενόντια ένωση και διακρίνεται σε 3 βαθμούς: 1) Πρώτου βαθμού, 2) Δευτέρου βαθμού και 3) Τρίτου βαθμού.

Στη θλάση του πρώτου βαθμού συμβαίνει μικρή αποκόλληση των μυϊκών ινών (5% περίπου). Σ’ αυτή  του δευτέρου βαθμού συμβαίνει αποκόλληση μεγαλύτερου αριθμού μυϊκών ινών. Εκτός από την αποκόλληση ινών, γίνεται και ρήξη των τριχοειδών αγγείων, με συνέπεια τη δημιουργία αιματώματος. Στη θλάση του τρίτου βαθμού, συμβαίνει πλήρης ρήξη των μυϊκών ινών, με ταυτόχρονη ρήξη των αιμοφόρων αγγείων και εκτεταμένο αιμάτωμα στην περιοχή. Τα άκρα του μυός διαχωρίζονται και στην περιοχή του τραυματισμού υπάρχει ένα κενό. Τα συμπτώματα σε περίπτωση θλάσης είναι πόνος, οίδημα,αιμάτωμα και λειτουργική ανεπάρκεια του τραυματισμένου μυός (Στεργιούλας, 1992 &2005, σχ. 1)
Σχ. 1. Η διαβάθμιση των θλάσεων. Στεργιούλας 2005

Πρώτες βοήθειες σε περιπτώσεις θλάσεων
Το άτομο που δίνει τις πρώτες βοήθειες μπορεί να χρησιμοποιήσει:
α) Eλαστικό επίδεσμο για να περιδέσει την περιοχή.
β) Πάγο. Ο πάγος τοποθετείται στην τραυματισμένη περιοχή με ενδιάμεσο υλικό (πετσέτα ή επίδεσμο), για 15-20 λεπτά, 3-5 φορές την ημέρα για 2-3 ημέρες.
Αν δεν υπάρχει πάγος μπορεί ακόμα να χρησιμοποιηθούν κρύες κομπρέσσες, παγοκύστες και ψυχρά επιθέματα (βλ. φωτ.).

Πρώτες βοήθειες σε περίπτωση θλάσεων (Φωτ.  Στεργιούλας 2006).Μερικές φορές για την άμεση αντιμετώπιση των θλάσεων χρησιμοποιούνται ψυκτικά σπρέϋ (φθοριούχο μεθάνιο και  χλωριούχο αιθύλιο). Αυτά δεν παρουσιάζουν τις φυσιολογικές επιδράσεις που έχει ο πάγος, αλλά ελαττώνουν τον πόνο. Η χρήση τους πρέπει να γίνεται με μεγάλη προσοχή (η τραυματισμένη περιοχή ψεκάζεται από απόσταση 30-40 εκατοστών, μέχρι 15-20 δευτερόλεπτα και όχι πάνω από 2 φορές). Η αλόγιστη χρήση των ψυκτικών προκαλεί εγκαύματα (Arnhein & Prentice, 1997).

Ιγνυακή περιοχή, περιοχή έξω πλευράς γόνατος, μηροβουβωνική χώρα, αγκώνας, αυχανική μοίρα της σπονδυλικής στήλης & μασχάλη (Knight και συν., 2000).

Αιματώματα
Eίναι οι τραυματισμοί που συμβαίνουν στη γαστέρα ενός μυός, με ρήξη των τριχοειδών αγγείων του. Διακρίνονται σε πρώτου βαθμού, δευτέρου βαθμού και τρίτου βαθμού. Η βαρύτητά τους έχει άμεση σχέση με το εύρος τροχιάς της παρακείμενης άρθρωσης (Ryan et al, 1991).
Τα αιματώματα (Peterson, 2002, Φωτ. Στεργιούλας, 2006).

Καθυστερημένος μυϊκός πόνος
Είναι το γνωστό πιάσιμο μετά από έντονη άσκηση (πολύ περπάτημα, έντονο τρέξιμο, γυμναστική, κλπ).
Πρώτες βοήθειες
Πάγος, διατάσεις & ξεκούραση (Saartok, 1998).Βιβλιογραφία
1.        Arnhein DD, Prentice W. Principles of Athletic Training. WCB McGraw-Hill, USA: 183-372, 1997.
2.        Knight ΚΙ, Brucker JB, Stoneman ΡΟ. Muscle injury manage­ment with cryotherapy. Athletic Therapy Today 5: 26-30, 2000.
3.        Peterson L. Sports Injuries: Their prevention and treatment. Taylor & Francis Group, 2000.
4.        Ryan JB, Wheeler JH, Hopkinson WJ. Quadriceps contusions. West point update. Am J Sports Med 19(3): 299-304, 1991.
5.        Saartok T: Muscle injuries associated with soccer. Clin Sports Med 17(4): 811-7, 1998.
6.        Spilling M. Sports injuries: How to prevent, diagnose & treat. Mason Crest Publ, 2004.
7.        Stergioulas A. Sports injuries, Simmetria, Athens, 1992.
8.        Στεργιούλας Α. Πρώτες βοήθειες στο αθλητισμό. ΤΕΦΑΑ Τρικάλων, 2002.
9.        Stergioulas A, Mandilas A. School injuries. A year study among boys and girls. AUC Kinanthrop 39(2):77-83, 2003.
10.     Στεργιούλας Α. Βιολογία της άσκησης. Συμμετρία, Αθήνα, 2005.
11.     Swenson C, Sward Ι, Karlsson J: Cryotherapy in sports medicine. Scand J Med Sci Sports 6: 193-200, 1996.