ΣΕΙΡΑ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ: 9-10. Ταξίδι στη Βενεζουέλα και στη Βολιβία

του Δρ Δημητρίου Κουτάντου – Εκπαιδευτικού, Διδάκτορα Ειδικής Αγωγής

Στη Βενεζουέλα έφτασα μετά από ένα περιπετειώδες ταξίδι από τον Αμαζόνιο στη Γουιάνα, το Σουρινάμ, το Τρινιντάντ και Τομπάγκο και τέλος το Νησί Μαργαρίτα. Οι συγκοινωνίες δεν ήταν εύκολες και στο Καράκας, ίσως την πιο επικίνδυνη πόλη του κόσμου ακόμη και από τη Βαγδάτη, μου επιτέθηκαν με όπλα. Στο Φιλμ διάρκειας 26’ λεπτών καταγράφεται η διαδρομή στη Βενεζουέλα. Ο καλός συνάδελφος και φίλος Δρ. Ricardo Leon Vasquez Arnez, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Oruro, μας μιλάει για τα βουνά, τα υψίπεδα και τον Αμαζόνιο της Βολιβίας, τις επιδράσεις των κλιματικών ζωνών στους ανθρώπους, τις κοινωνικές και εκπαιδευτικές ανισότητες λόγω του υψηλότερου ποσοστού αυτοχθόνων στη Βολιβία σε σχέση με τις άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής κάτι που σημαίνει ακόμη περισσότερη φτώχεια, αλλά και τις ευκαιρίες που μπορεί να προσφέρει η εκπαίδευση, Φιλμ διάρκειας 19’ λεπτών.

9. ΤΑΞΙΔΙ στη Βενεζουέλα, του ρίσκου

Είναι φυσική η τάση ενός ταξιδιώτη, ίσως λόγω της απομάκρυνσης από το δικό του πολιτισμό και το ευχάριστο ξάφνιασμα από τη νέα φύση που συναντά, να αναπλάθει τον κόσμο μέσα του όπως ακριβώς τον θέλει. Μέσα λοιπόν στη φαντασία μου, με ερεθίσματα από τα μάτια των ανθρώπων που συναντούσα και την οργιώδη φύση που έβλεπα, ξαναέχτιζα τον κόσμο. Ήθελα να σκέφτομαι ένα κόσμο ειρηνικότερο και αθωώτερο. Αυτό το νέο πλάσιμο μπορεί να γίνεται για ημέρες και εβδομάδες. Μέχρι κάτι γίνεται και το ξανασκέφτεσαι.

Με είχαν ενημερώσει με λεπτομέρεια λίγες εβδομάδες πριν κάποιοι φίλοι στη Γουιάνα για τον κίνδυνο στη Βενεζουέλα, τη διαφθορά της αστυνομίας, ιδιαίτερα την περίοδο των χριστουγεννιάτικων εορτών όταν οι άνθρωποι ταξιδεύουν περισσότερο και με προέτρεψαν να μην πάω, αλλά τους αγνόησα. Άλλωστε ζούσα στη Λατινική Αμερική, είχα ταξιδέψει αρκετά και είχα εμπειρίες, σκεφτόμουνα. Και όμως η επίθεση με τα όπλα συνέβη ακριβώς όπως μου την περιέγραψαν (Ήταν και αυτοί οι νέοι φίλοι λωποδύτες παλιότερα και με φιλοξένησαν στο σπίτι τους το βράδυ που χάλασε το λεωφορείο μας στα σύνορα Βραζιλίας-Γουιάνας και η αδελφή τους ταξίδευε μαζί μας με ένα φίλο μου).

Την ημέρα των Χριστουγέννων, δώδεκα το μεσημέρι στην κεντρική πλατεία Bolivar του Καράκας και μόλις είχε περάσει η αστυνομία από δίπλα τους αλλά τους αγνόησε, μέσα σε ένα πλήθος ίσως τρακοσίων ανθρώπων (αλλά από φόβο δεν έκανε κανένας τίποτα, τόσο η αίσθηση της κοινωνίας έχει χαθεί), μου επιτέθηκαν δυο νεαροί με όπλα. Ακόμη και αν φοράς παλιά ρούχα και η φωτογραφική μηχανή σου δεν αξίζει, ως ένας extranjero (ξένος) ή όπως λένε σε αυτά τα μέρη ένας Gringo, είσαι πάντα στόχος. Στην πλάτη μου είχα ένα μικρό σακίδιο με ένα ταξιδιωτικό οδηγό και τέσσερις χιλιάδες δολάρια γιατί σχεδίαζα να συνεχίσω το ταξίδι μου προς τα Νησιά Γκαλαπάγκος και στο ξενοδοχείο που έμενα δεν ήμουν σίγουρος αν ήταν ασφαλές μέρος. Όλα γίνανε πολύ γρήγορα. Μέσα από τις καλοκαιρινές τους βερμούδες τράβηξαν τα σιδερικά και άρχισαν να τρέχουν καταπάνω μου από απόσταση πέντε-έξι μέτρων. Μόλις τα είδα πάγωσα, έμεινα ξύλο. Και αμέσως, μέσα σε λίγα κλάσματα του δευτερολέπτου, το αίμα επιστρέφει πίσω και ανάβεις. Σκέφτεσαι τι να κάνεις. Γύρισα ασυναίσθητα και άρχισα να τρέχω. Το καπέλο μου έπεσε. Σκέφτεσαι να το πάρεις αλλά αμέσως ξανασκέφτεσαι ότι δεν είναι καλή ιδέα. Τώρα σκέφτηκα θα δω πως είναι να δέχεσαι μια σφαίρα στην πλάτη, και συνέχισα να τρέχω. Τώρα τελειώνουν όλα. Τώρα σκέφτηκα θα δω πως είναι να πεθαίνεις.

Είχα τύχη. Τρέξαμε όλοι μαζί για λίγο και μετά με εγκατέλειψαν. Περπάτησα στον πεζόδρομο δίπλα σε κάποια παρέα μέχρι να φτάσω στο δρόμο και να πάρω ένα ταξί. Η αντίδραση μου ήταν α-νόητη για αυτά τα χρήματα θα μπορούσα να είχα χάσει τη ζωή μου. Το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να μην έχεις μαζί σου κάτι που έχει μεγάλη αξία, αλλά ακόμη και αν έχεις, να το δώσεις. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που μου επιτέθηκαν με όπλα, η δεύτερη στην Αϊτή. Η εξαθλίωση του κόσμου στους δρόμους, ο φόβος και αυτό το περιστατικό με έκαναν να αλλάξω γνώμη και για την εικόνα του Τσάβες. Πριν να επισκεφτώ τη χώρα πίστευα ότι ήταν ένας επαναστάτης… μετά που την επισκέφτηκα ένας δυνάστης.

(«Ταξίδι στη Βενεζουέλα», Βίντεο και Φωτογραφία διάρκειας 26’ λεπτών): Νησί Μαργαρίτα (Isla Margarita), Στο δρόμο για το Καράκας, Καράκας Παραγκουπόλεις & Κέντρο, Εργοστάσιο Φυσητού Γυαλιού, Εθνική Πινακοθήκη (Galería de Arte Nacional), Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Museo de Arte Contemporáneo), “Δύο Ημέρες στο Τελεφερίκ”, Παραμονή Πρωτοχρονιάς 2008

10. ΤΑΞΙΔΙ στη Βολιβία, των υψιπέδων και του Αμαζόνιου

«Pachacutec Taytallay! ?Kamacheqniy Inkallay!/ Maypin kashan munaykiki? Maypitaqmi khuyayniki?/ Mark’aykita mast’arispan Tawantinsuyuta winachirganki,/ auqa sonqo runakunataq llaqtanchiqta nak’arichinku./ Qolla suyoq yawar weqen Inkakunaq unanchasqan,/ qantapunin waqharimuyku Peru Suyu nak’ariqtin./ Maypin kashanki Pachakuteq? Maypin llanp’u sonqo kausayniki?/ waqmantapas sayarimuy llaqtanchis Suyo qespirinanpaq» (Quetsoua, η φωνολογική απόδοση της γλώσσας των Ίνκας, γλώσσα που χρησιμοποιείται έως σήμερα)./ «Pachacutec [O Ίνκας που εξάπλωσε την αυτοκρατορία των Ίνκας τον 15o αιώνα] Πατέρα του Έθνους μας!/ Δημιουργέ των Ίνκας!/ Που είναι η αγάπη σου;/ Που είναι η συγκατάβαση σου;/ Μας έτεινες τα χέρια, και έκανες το έθνος μας να μεγαλώσει σε μια αυτοκρατορία./ Αλλά τώρα, εγκληματίες κάνουν τους δικούς μας ανθρώπους να υποφέρουν./ Δάκρυα αίματος τώρα κυλούν στην ιερή γη των Ίνκας./ Σε επικαλούμαστε, γιατί οι δικοί μας άνθρωποι υποφέρουν./ Που είσαι Pachakutec;/ Που είναι η μεγάλη καρδιά σου;/ Αν ήσουν σήμερα ζωντανός, το έθνος μας θα ευημερούσε» (Παραδοσιακός πολιτισμός των Άνδεων).

Συνέντευξη με τον Δρ. Ricardo Leon Vasquez Arnez, καθηγητής του Τμήματος Φυσικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Oruro (Βολιβία)

Μπορείς να μας τοποθετήσεις τη Βολιβία πάνω στον παγκόσμιο χάρτη;

Ευχαριστώ Δημήτρη. Η Βολιβία είναι μια αναπτυσσόμενη χώρα όπως λένε των «Δημοκρατιών των Άνδεων». Έχει έκταση 1 εκατομμύριο τετραγωνικά χιλιόμετρα, αλλά πληθυσμό μικρότερο των δέκα εκατομμυρίων. Η δύσκολη μορφολογία του εδάφους και η φτώχεια του πληθυσμού μπορούν, εν μέρει, να ερμηνεύουν τη δυσαναλογία ανάμεσα στην έκταση και τον πληθυσμό της χώρας. Στα σύνορα μας με το Περού, σε υψόμετρο 3.812 μέτρων, βρίσκεται η υψηλότερη αλιευόμενη λίμνη του κόσμου, η λίμνη Τιτικάκα. Εκεί γεννήθηκε ο θρύλος των Ίνκας σχετικά με τον θεό «Ήλιο». Στη Βολιβία βρίσκεται και η υψηλότερη σε υψόμετρο πρωτεύουσα του κόσμου, η Λα Παζ, σχεδόν στα 4.000 μέτρα υψόμετρο. Σε αυτό το υψόμετρο των τριών-τεσσάρων χιλιάδων μέτρων, υπάρχει η μεγάλη κοιλάδα των υψιπέδων, η οποία αποτελεί τη μια από τις τρεις μορφολογικές ζώνες της χώρας, μέσα στην οποία υπάρχουν πολλές πόλεις. Η δεύτερη μορφολογική ζώνη είναι πάνω από τα υψίπεδα, οι κορυφές των βουνών, ενώ η τρίτη μορφολογική και κλιματολογική ζώνη είναι στο χαμηλότερο επίπεδο, στον Αμαζόνιο. Το χειμώνα στα βουνά η θερμοκρασία είναι υπό το μηδέν, ενώ την ίδια στιγμή στον Αμαζόνιο επικρατεί η τροπική υγρή ζέστη.

Οι άνθρωποι στις τρεις κλιματολογικές και μορφολογικές ζώνες διαφέρουν;

Βέβαια, σταδιακά έχουν δημιουργηθεί πολιτισμικές και οικονομικές διαφοροποιήσεις. Ακόμα και τα εξωτερικά μας χαρακτηριστικά, το δέρμα μας έχει υποστεί αλλαγές. Οι άνθρωποι των βουνών διαφέρουμε από τους κατοίκους των κοιλάδων. Εμείς ζούμε σε υψόμετρο 3.500 έως 4.000 μέτρων. Σε αυτό το υψόμετρο, η χαμηλότερη περιεκτικότητα του οξυγόνου σκουραίνει την επιδερμίδα και δημιουργεί περισσότερες ρυτίδες στο πρόσωπο, σε σχέση με τους κατοίκους του Αμαζόνιου. Βέβαια σήμερα οι άνθρωποι μετακινούνται συνεχώς και αλλάζουν.

Αισθάνομαι έντονη δυσκολία στην αναπνοή μου και μεγάλη κόπωση σε αυτό το υψόμετρο!

Οι ντόπιοι, χρησιμοποιούν φύλλα από το φυτό κόκα για να φτιάξουν ένα τσάι που τους βοηθάει να αισθάνονται καλύτερα, αν και έχουν συνηθίσει τις κλιματολογικές συνθήκες. Δυστυχώς με τη χημική επεξεργασία αυτών των φύλλων φτιάχνουν την κοκαΐνη. Όπως έλεγα οι άνθρωποι μετακινούνται συνεχώς, αναμειγνύονται. Η μητέρα μου γεννήθηκε στη Χιλή και είχε ισπανική καταγωγή, ενώ ο πατέρας μου καταγόταν από τους ιθαγενείς της Βολιβίας. Από τους κατοίκους της Βολιβίας μόνο το 20% έχει ευρωπαϊκή καταγωγή, ενώ το 80% κατάγεται από τους αυτόχθονες πληθυσμούς. Επειδή ακριβώς έχουμε πολύ υψηλό ποσοστό ιθαγενών, το υψηλότερο στη Λατινική Αμερική, είμαστε και η φτωχότερη χώρα της ηπείρου. Διακόσια και τριακόσια χρόνια μετά, που αν το σκεφτείς δεν είναι πολλά, οι «άποικοι» αναμίχτηκαν με τους αυτόχθονες αλλά η κοινωνική ιεράρχηση παραμένει. Ο αποικισμός είναι ορατός και σήμερα, δεν υπάρχει κοινωνική συνεκτικότητα, υπάρχουν έντονες κοινωνικές ανισότητες σε όλες τις λατινοαμερικάνικες δημοκρατίες και ιδιαίτερα σε αυτές με τα υψηλότερα ποσοστά αυτοχθόνων πληθυσμών.

Η Βολιβία ως κράτος, απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1835. Ήταν η πρώτη χώρα της Λατινικής Αμερικής που διεκδίκησε της ανεξαρτησία της, αλλά η τελευταία που την απέκτησε. Στη χώρας μας δολοφονήθηκε και ο μεγάλος επαναστάτης Che Guevara, και μόλις το 1999 ανακάλυψαν τη σωρό του. Ονειρεύτηκε την αναγέννηση ολόκληρης της Νότιας Αμερικής, αλλά η επιθυμία του παραμένει ανεκπλήρωτη.

Ποια είναι η ιστορία αυτής της γης πριν από τους Ισπανούς κατακτητές;

Πριν ακόμα από την αυτοκρατορία των Ίνκας, στην περιοχή υπήρχαν αξιόλογοι πολιτισμοί και φυλές. Ο σημαντικότερος πολιτισμός ήταν αυτός των Tiahuanaco στη λίμνη Τιτικάκα. Από αυτή τη φυλή προήλθε ο πολιτισμός των Ίνκας, αλλά δυστυχώς για την παγκόσμια πολιτισμική κληρονομιά, αργότερα ήρθαν οι Ισπανοί άποικοι με το σπαθί και τη βίβλο και τον κατέστρεψαν. Έτσι σήμερα η επίσημη γλώσσα μας είναι η ισπανική, και η επίσημη θρησκεία μας ο καθολικισμός. Βέβαια υιοθετείται και ο παγανισμός, ο οποίος συνδέεται με το γνωστό καρναβάλι του Ορούρο. Σε αυτό το παραδοσιακό καρναβάλι, οι στολές των χορευτών είναι πολύχρωμες, εντυπωσιακές και ζυγίζουν ακόμη και πενήντα κιλά η μία! Η ιστορία του καρναβαλιού συνδέεται με τον πλουτοπαραγωγικό πλούτο μας. Η Βολιβία είχε και έχει ακόμα πάρα πολλά ορυχεία μεταλλευμάτων τιτάνιου, χρυσού και κασσίτερου. Το καρναβάλι αυτό δημιουργήθηκε τη δεκαετία του 1920, ως ένα είδος κοινωνικής εκτόνωσης στους δρόμους από τους εξαθλιωμένους, από την πείνα και τις σκληρές συνθήκες εργασίας ανθρακωρύχους, οι οποίοι κατέληγαν να γίνουν απάνθρωποι από το αλκοόλ, την αρρώστια και την ασιτία. Έφτασαν στο σημείο να πιστεύουν ότι αν αφιέρωναν την τελετή του καρναβαλιού στο διάβολο, στη συνέχεια θα είχαν καλύτερη τύχη. Σταδιακά όμως η τελετή αναμίχτηκε με το χριστιανισμό, ο διάβολος δίνει μάχη με τον Μιχαήλ Αρχάγγελο, ο οποίος ηττάται και εξαφανίζεται. Σήμερα αυτές οι παραδόσεις μαζί με τους ανθρώπους και τη φύση της Βολιβίας, ελκύουν ένα μεγάλο αριθμό επισκεπτών από όλο τον κόσμο.

(«Ταξίδι στη Βολιβία», Βίντεο και Φωτογραφία διάρκειας 19’ λεπτών): “Παραδοσιακοί χοροί από παιδιά”, Salar de Uyuni και Potosi “Ο Μεγαλύτερος Καθρέπτης του Κόσμου”, Oruro: “Ο Ανταγωνισμός ανάμεσα στους Ινδιάνους (Μάνα Γη) και το Καθολικό Καρναβάλι”, Cochabamba, Trinidad, «Το Σχολείο στον Αμαζόνιο”, La Paz, η υψηλότερη πρωτεύουσα του κόσμου, «Η Κοιλάδα του Φεγγαριού», Tiwanaku, Προ-Κολομβιανοί πολιτισμοί

Να συζητήσουμε τώρα για την εκπαίδευσή σας;

Εγώ σπούδασα στην πόλη μου, στο Ορούρο. Μετά έκανα μάστερ στην Αγγλία και διδακτορικό στη Βραζιλία. Στη Βραζιλία, αν και είναι μια αναπτυσσόμενη χώρα, δαπανούν τεράστια ποσά σε εκπαιδευτικές υποτροφίες και μάλιστα για άτομα από όλη τη Λατινική Αμερική. Προσπαθούν να προσελκύσουν τους καλύτερους φοιτητές και μετά να τους κρατήσουν στη χώρα τους για εργασία. Στη Βολιβία, η δουλειά του εκπαιδευτικού δεν θεωρείται ότι είναι από τις καλύτερες. Ο μισθός των εκπαιδευτικών μας είναι περίπου 85-90 Ευρώ το μήνα.

Πενήντα χρόνια πριν δεν είχαμε συστηματική εκπαίδευση. Οι γονείς μου ήταν απόφοιτοι δημοτικού αλλά θεωρούνταν ότι είχαν «ανώτατη εκπαίδευση». Το 1952 έγινε μια πολιτική επανάσταση και τα πράγματα άλλαξαν. Η εκπαίδευση έγινε υποχρεωτική ακόμη και στους απομακρυσμένους οικισμούς στα βουνά και τον Αμαζόνιο. Όμως η ειρωνεία είναι ότι, ακόμα και σήμερα, αν δεν πληρώσεις δεν θα έχεις ποιοτική και ουσιαστική εκπαίδευση. Οι μαθητές μας αρχίζουν να φοιτούν στο δημοτικό στην ηλικίας των έξι ετών και για πέντε χρόνια. Ακολουθούν έξι χρόνια δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης πριν από το πανεπιστήμιο. Όμως μια έρευνα πριν από δεκαπέντε χρόνια αποκάλυψε ότι, από τους 1000 μαθητές που άρχιζαν να φοιτούν στο δημοτικό, τελείωναν το λύκειο περίπου 400, εισάγονταν στο πανεπιστήμιο 100 και αποφοιτούσαν μόνο δύο! Από τότε οι κυβερνήσεις σοκαρίστηκαν από αυτά τα στοιχεία και ενδιαφέρθηκαν περισσότερο για την εκπαίδευση.

Με ποιο τρόπο τα διαφορετικά πολιτισμικά, γεωγραφικά και εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, επηρεάζουν τους μαθητές;

Για αυτήν την ερώτηση θα σου αφηγηθώ τις εμπειρίες του οκτάχρονου ανιψιού μου όταν μετακόμισε από την Αργεντινή στη Βολιβία, δηλαδή σε ένα νέο φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον. Μια μέρα στο σχολείο πήγε στην τουαλέτα. Όμως το παιδί είχε συνηθίσει στις λεκάνες δυτικού τύπου και εδώ είδε απλά μια τρύπα! Ρώτησε: «Αυτή είναι η τουαλέτα;» Και ένας συμμαθητής του απάντησε: «Ναι». Για να δει πως λειτουργεί αυτή η «τρύπα» πήρε το μολύβι του συμμαθητή του και το έριξε μέσα! Το άλλο αγόρι άρχισε να κλαίει και ο ανιψιός μου πήγε στο γραφείο του διευθυντή, σιγά σιγά κατάλαβαν τι είχε γίνει, τι σκέφτηκε το παιδί.

Σε μια άλλη περίπτωση, ο δάσκαλος της μουσικής σήκωσε όλα τα παιδιά, τα αγόρια από τη μια μεριά και τα κορίτσια από την άλλη, για να τραγουδήσουν τον Βολιβιανό εθνικό ύμνο. Ο ανιψιός μου δεν τον ήξερε. Ο δάσκαλος τον ρώτησε: «Γιατί δεν τραγουδάς; Είσαι μεγάλο παιδί και θα έπρεπε να ξέρεις». Και το παιδί απάντησε: «Γιατί δεν ξέρω». Αυτή η απάντηση είναι ντροπή για ένα δάσκαλο στη Βολιβία, ένα αυστηρό εκπαιδευτικό σύστημα, όχι όμως στην Αργεντινή που είναι περισσότερο «ελαστικό». Ο δάσκαλος προσέλαβε αυτήν την απάντηση ως αγένεια και μπροστά στους άλλους μαθητές του είπε: «Έλα κοντά μου». Τον άρπαξε από τα μαλλιά και τον χτυπούσε. Το παιδί ξαφνιάστηκε από αυτή την ενέργεια και αντέδρασε περισσότερο, του είπε: «Άντε γ……ου μ…κα». Ο δάσκαλος τον πήγε στον διευθυντή του σχολείου και κάλεσε τους γονείς. Σταδιακά ο μαθητής και ο δάσκαλος συνειδητοποίησαν τις διαφορές τους (γέλια)!

Εγώ όταν ήμουν μαθητής το σχολείο ήταν ακόμη πιο αυστηρό. Ο δάσκαλος μας τιμωρούσε με γρονθοκοπήματα, ραβδιά και ξύλινα κουκούτσια από ροδάκινα. Έπρεπε να στηρίξουμε όλο το βάρος του σώματος μας με τα γυμνά γόνατά μας, πάνω σε κουκούτσια από ροδάκινα.

Μπορείς να μας μιλήσεις για την ειδική αγωγή στη χώρα σου;

Στις ειδήσεις συχνά αναφέρουν ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι φυλακισμένοι μέσα στα σπίτια τους. Δεν είναι ελεύθεροι! Μένω έκπληκτος όταν θυμάμαι τι γινόταν στην Αγγλία. Είχαν υποδομές στους δρόμους, προσέφεραν σε αυτούς τους συνανθρώπους μας πανάκριβα σχολεία, εργασία, επιδόματα και σπίτια. Θυμάσαι όταν ψάχναμε για σπίτι και επισκεφτήκαμε έναν τυφλό νέο, περίπου 20-25 ετών, που έμενε μόνος του; Είχε το δικό του σπίτι και όχι μόνο αυτό, ενοικίαζε τον πρώτο όροφο, ένας ανεξάρτητος πολίτης. Είχε όμως τη βοήθεια της πολιτείας για να σπουδάσει και να βρει δουλειά. Ο αδελφός μου έχει ένα παιδί με σοβαρά προβλήματα όρασης. Αναγκάστηκε να μετακομίσει μαζί με την οικογένειά του στη Βραζιλία προκειμένου να βοηθήσει αυτό το παιδί, από ιατρικής και εκπαιδευτικής άποψης. Δεν έχουν όλα τα παιδιά, όλοι οι μαθητές τις ίδιες ανάγκες. Όμως όπου υπάρχει φτώχεια, το εκπαιδευτικό σύστημα λόγω ευκολίας εξισώνει όλους τους μαθητές, και είναι οι μαθητές με προβλήματα και οι μαθητές των απομακρυσμένων γεωγραφικών περιοχών, που υποφέρουν περισσότερο από την ενιαία εκπαιδευτική πολιτική. Τώρα που μιλάμε για μαθησιακές μειονότητες, μόλις πρόσφατα επιτράπηκε στους μαθητές των απομακρυσμένων περιοχών να διδάσκονται μαζί με τα ισπανικά και τη μητρική τους γλώσσα την Quechua, αυτή ήταν η γλώσσα των Ίνκας.

Τι σημαίνει για σένα η «εκπαίδευση»;

Η άποψη που έχω για την εκπαίδευση είναι ότι πρόκειται για ένα μηχανισμό, ένα εργαλείο που μπορεί να μας βοηθήσει να έχουμε μια καλύτερη ζωή. Για μένα όσο καλύτερη εκπαίδευση έχεις, τόσο περισσότερες ευκαιρίες θα έχεις για μια καλύτερη ζωή. Και εγώ αγωνίστηκα να έχω μια καλύτερη ζωή μέσα από την εκπαίδευση, τελείωσα τις σπουδές μου στη χώρα μου και προσπάθησα και πήρα μια υποτροφία από το Βρετανικό Συμβούλιο για να πάω στην Αγγλία και μετά με άλλη υποτροφία στη Βραζιλία. Δυστυχώς δεν είναι πάντα έτσι. Στη χώρα μου οι φτωχοί δεν μπορούν να έχουν εκπαίδευση. Κάποιοι άλλοι πάλι που έχουν εκπαίδευση, όπως είναι οι εκπαιδευτικοί, δεν εκτιμούνται όπως θα έπρεπε από την κοινωνία. Ένας από τους συμμαθητές μου, δεν ήταν πολύ καλός μαθητής και τώρα κερδίζει τεράστια ποσά ως βοηθός ενός πολιτικού. Ένας άλλος καλός συμμαθητής μου και άνθρωπος που δούλευε σκληρά δεν έχει δουλειά ακόμα.

Βέβαια ένας εκπαιδευτικός πρέπει να ξεχνά τι πικρίες και να προετοιμάζει τους νεότερους, τις νεότερες γενιές για το μέλλον. Πάντα έδινα τον καλύτερό μου εαυτό μου στους φοιτητές μου και αυτό κάποιοι το εκτίμησαν, ακόμα και αν πήγαινα στο πανεπιστήμιο για να διδάξω με ένα παλιό ποδήλατο, ενώ κάποιοι φοιτητές μου με προσπερνούσαν μέσα σε ακριβά και πολυτελή αυτοκίνητα.

Είσαι αισιόδοξος;

Ναι, είμαι αισιόδοξος. Βέβαια συχνά ρωτάω τον εαυτό μου για τους φτωχούς της χώρας μου. Στην πρόσφατη έρευνά μου μελετώ ένα μηχανισμό για την καλύτερη διανομή του ηλεκτρισμού. Υπάρχουν όμως και πολιτικά ερωτήματα. Σήμερα δυο δισεκατομμύρια του πληθυσμού στη γη δεν έχουν πρόσβαση στον ηλεκτρισμό. Γιατί;

Θα ήθελες να πεις λίγα λόγια στους Έλληνες εκπαιδευτικούς;

Ω, βέβαια! Είχα την ευκαιρία να συναντήσω κάποιους φίλους εκπαιδευτικούς από την Ελλάδα τα ονόματα τους είναι: Αγάπη, Βασίλης, Μαρία, ο αδελφός της Αγάπης. Ήμουν τυχερός που τους συνάντησα. Στους συνανθρώπους μου στη χώρα σου, σε όλους εύχομαι το καλύτερο. Εύχομαι στο μέλλον να έχω την ευκαιρία να έρθω στην Ελλάδα. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που προσέφερε γνώση για πολλούς αιώνες. Όλοι θα πρέπει να το αναγνωρίσουμε και να σας ευχαριστήσουμε που μεταδώσατε αυτή τη γνώση. Έχω ένα μήνυμα για τους Έλληνες εκπαιδευτικούς: «Να δώσετε τον εαυτό σας στους μαθητές σας γιατί αν αφήσετε ένα κενό αυτό έχει συνέπειες». Εμένα ένας δάσκαλος με βοήθησε και μου έδωσε τη θέληση, παρότι καταγόμουν από μια φτωχή οικογένεια και μέσα σε δύσκολες ιστορικές συγκυρίες, να κάνω ότι έχω καταφέρει μέχρι σήμερα.